Pháp luật Việt Nam hiện chưa có quy định điều chỉnh Bitcoin nói chung và tiền mã hóa nói riêng hay thừa nhận tính pháp lý của Bitcoin, trong khi các giao dịch liên quan đến tiền điện tử ngày càng gia tăng dẫn tới việc xử lý của cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn trong việc thu thuế, thi hành án, định tội danh đối với các hành vi liên quan đến tiền mã hóa.. Do đó, cần sớm có cơ chế rõ ràng, minh bạch dựa trên kinh nghiệm của các nước trong khu vực và trên thế giới. Mua bitcoin: Remitano Pháp luật Việt Nam hiện chưa quy định về tiền ảo nói chung, tiền mã hóa nói riêng. Tuy nhiên, theo thống kê của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an), tại Việt Nam, chỉ riêng trên sàn giao dịch tiền ảo Remitano, khối lượng giao dịch hằng ngày giữa tiền mã hóa và tiền Việt Nam đồng vào thời kỳ cao điểm có thể lên tới 300 - 400 tỉ đồng/ngày, cùng với đó là những tranh chấp liên quan đến tiền mã hóa ngày càng gia tăng dẫn tới vướng mắc trong việc xử lý của cơ quan chức năng. Ví dụ muốn chuyển tiền ra nước ngoài, có thể thông qua đơn vị chuyển tiền quốc tế (MoneyGram, Western Union) hoặc chuyển tiền thông qua tài khoản ngân hàng. Tuy nhiên, đối với cả hai phương thức nói trên, người chuyển tiền hoặc người nhận tiền phải chịu các mức phí nhất định và cũng nằm trong những trường hợp được cho phép chuyển tiền từ Việt Nam ra nước ngoài. Thực tế có nhiều trường hợp, vì các mục đích khác nhau, có thể là tránh kê khai nguồn tiền, người chuyển tiền ở Việt Nam và người nhận tiền ở nước ngoài cùng mở tài khoản trên một sàn giao dịch, thực hiện trao đổi đồng tiền mã hóa với nhau mà không thông qua tài khoản sàn, kết quả là người ở nước ngoài có thể nhận được đồng tiền mã hóa mà không mất chi phí, không phải chịu điều tra nguồn tiền, cuối cùng tham gia vào thị trường tiền mã hóa tại quốc gia đó và chuyển đổi ra đồng tiền ngoại tệ. Bên cạnh bất cập trên, còn có vướng mắc liên quan đến việc thi hành các bản án về dân sự. Luật thi hành án dân sự năm 2008, sửa đổi, bổ sung năm 2014 quy định: "Có điều kiện thi hành án là trường hợp người phải thi hành án có tài sản, thu nhập để thi hành nghĩa vụ về tài sản; tự mình hoặc thông qua người khác thực hiện nghĩa vụ thi hành án". Một trong những căn cứ để Thủ trưởng cơ quan Thi hành án dân sự ra quyết định về việc chưa có điều kiện thi hành án là khi người phải thi hành án không có thu nhập hoặc có thu nhập chỉ bảo đảm cuộc sống tối thiểu. Trong khi đó, tiền mã hóa là loại tiền không gắn với thực thể trong thế giới thật, mà chỉ gắn với địa chỉ ví. Tuy chủ sở hữu địa chỉ tiền mã hóa không được xác định rõ ràng, nhưng các giao dịch lại được công khai. Mặc dù vậy, không dễ dàng để xác định địa chỉ tiền mã hóa nào gắn với người nào. Do vậy, người phải thi hành án hoàn toàn có thể thông qua việc đầu tư vào tiền mã hóa để trốn tránh việc thi hành án, dẫn tới việc thi hành án kéo dài, ảnh hưởng tới quyền, lợi ích hợp pháp của người được thi hành án. Ngoài ra, không thể tiến hành thu thuế đối với các hành vi liên quan đến tiền mã hóa. Một trường hợp điển hình có liên quan đến pháp luật về thuế là vụ kiện thu thuế ở tỉnh Bến Tre năm 2017. Liên quan đến cá nhân C tham gia trao đổi tiền mã hóa trên mạng internet và đã bị truy thu thuế đối với hành vi mua bán này. Cơ quan thuế cho rằng tiền mã hóa là tài sản và là hàng hóa, do vậy, "hoạt động mua, bán tiền mã hóa là hoạt động mua, bán hàng hóa và xếp vào loại hình hoạt động kinh doanh thương mại". Không đồng ý với các quyết định giải quyết khiếu nại, ông C đã khởi kiện. Theo bản án sơ thẩm, Tòa án đã hủy các quyết định giải quyết khiếu nại có liên quan. Trong vụ án này, vấn đề cần làm rõ là liệu có cơ sở để cơ quan thuế ban hành quyết định truy thu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân đối với khoản doanh số mua bán tiền ảo của ông C hay không? Muốn trả lời được câu hỏi này thì cần làm rõ: Liệu tiền mã hóa có phải là đối tượng chịu thuế hay không? Hiện nay, các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan như Bộ luật Dân sự năm 2015, Luật thương mại năm 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2017, 2019), Luật chứng khoán năm 2019, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), Luật phá sản năm 2014.. chưa có quy định phân loại và định danh rõ ràng các loại tiền mã hóa thuộc loại hình nào trong các khái niệm pháp lý như: Chứng khoán, hàng hóa, tài sản. Bởi vậy, hiện tại, tiền mã hóa không được coi là tài sản theo Bộ luật Dân sự năm 2015 và cũng không được coi là hàng hóa theo quy định của pháp luật thương mại; bản thân các đồng tiền mã hóa, và hoạt động đầu tư, kinh doanh tiền mã hóa cũng sẽ không làm phát sinh nghĩa vụ nộp thuế của các chủ thể có liên quan. Điều này dẫn đến hiện có rất nhiều chủ thể tham gia trao đổi, đầu tư, mua bán tiền mã hóa và thu được lợi nhuận đáng kể từ hoạt động này mà không phải thực hiện bất kỳ nghĩa vụ thuế nào đối với Nhà nước. Ngoài ra, gần đây phát sinh vấn đề đáng lo ngại đối với các đợt ICO của các dự án công nghệ, game. Hiện nay, do việc gây quỹ từ các đồng tiền ảo quá dễ dàng với số vốn huy động khá lớn; quy trình thành lập, đăng ký thành lập, cấp mã số thuế, trách nhiệm, hoạt động, chế tài liên quan đến tiền ảo pháp luật vẫn còn "bỏ ngỏ", cũng như chưa có cơ chế phù hợp để giải quyết các tranh chấp liên quan đến các hoạt động này nên các dự án ICO thời gian qua chủ yếu là lừa đảo. Một vụ việc khác có liên quan đến tiền mã hóa, chính là hình thức nhiều nhà đầu tư có thể cùng kết nối, mua chung một căn hộ, nền đất tiền tỉ khi chỉ cần vài triệu đồng bằng công nghệ blockchain. Cụ thể, trong trường hợp này, một bất động sản có thể chia nhỏ thành nhiều phần, khách hàng có thể mua một hoặc nhiều phần và khi đó, họ có thể sở hữu một phần của bất động sản tùy vào năng lực tài chính của mình. Khi mua chung, các nhà đầu tư có thể bán "cổ phần" cho nhau nếu muốn chốt lời. Khi đã "chốt" mua, khách hàng sẽ được cấp một tài khoản để quản lý, theo dõi khoản đầu tư của mình. Nói tóm lại, hình thức này có thể coi là một dạng của mô hình mã hóa tài sản bằng công nghệ blockchain để mời gọi vốn kiểu mới. Cách làm là mã hóa giá trị nhà đất bằng công nghệ blockchain và sử dụng mã token (chữ ký số được mã hóa) để tiến hành giao dịch gọi vốn. Sàn giao dịch bitcoin Binance Mua bán Bitcoin ở Việt Nam có vi phạm pháp luật? Từ đầu năm 2017 đến nay chủ đề "Bitcoin" hay "đầu tư Bitcoin" đang trở thành tâm điểm của giới truyền thông, báo trí thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Những từ khóa liên quan tới Bitcoin được người dùng tìm kiếm rất nhiều, riêng từ "Bitcoin" có tới gần 300.000 lượt tìm kiếm mỗi tháng. Các hình thức đầu tư Bitcoin gồm: Đầu tư lâu dài - Hold: Mua bitcoin và trữ trong một khoảng thời gian từ vài tháng đến vài năm, khi nào giá tăng thì bán kiếm lợi nhuận. Đầu tư ngắn hạn - Trade: Mua bitcoin khi giá rẻ và bán ngay khi giá cáo trong thời gian ngắn. Đào bitcoin - Mining: Sử dụng các phần cứng máy tính để giải các thuật toán phức tạp để nhận phần thưởng là các bitcoin. Tại Việt Nam, có một số quy định liên quan đến Bitcoin như sau: Tại khoản 6, 7 Điều 4 Nghị định 101/2012/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 80/2016/NĐ-CP), quy định phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt bao gồm: Séc, Lệnh chi, Ủy nhiệm chi, Nhờ thu, Ủy nhiệm thu, thẻ ngân hàng và các phương tiện thanh toán khác theo quy định của NHNN. Theo quy định này, Bitcoin không được coi là phương tiện thanh toán, việc cung ứng, phát hành và sử dụng bitcoin là không hợp pháp. Theo điểm d khoản 6 Điều 27 Nghị định 96/2014/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng, các hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính mức từ 150-200 triệu đồng. Bên cạnh đó, kể từ ngày 01/01/2018, hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại điểm h khoản 1 Điều 206 Bộ luật Hình sự 2015 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2017). Như vậy, việc sử dụng bitcoin như một phương tiện thanh toán là vi phạm pháp luật, còn đầu tư bitcoin thì vẫn chưa có quy định điều chỉnh. Đăng ký giao dịch: Mexc.com Pháp luật nước ngoài có coi Bitcoin là tài sản không? Mỗi quốc gia có quy định về quản lý tiền ảo khác nhau. Tại các quốc gia như: Mỹ, Canada, Nga, Nhật Bản, Úc.. các hoạt động liên quan đến tiền ảo được coi là hợp pháp. Trong khi đó, Trung Quốc, Ả Rập, Zambia, Indonesia, Bangladesh, Bolivia, Ecuador, Kyrgyzstan.. đưa ra luật cấm tất cả các hoạt động liên quan tiền ảo. Kinh nghiệm của các nước trên thế giới cho thấy, một số quốc gia đã và đang tiến tới áp đặt các quy định pháp luật nhằm quản lý các đồng tiền kỹ thuật số. Điển hình như Mỹ - quốc gia có nhiều luật định liên quan đến tiền ảo nhất. Theo đó, năm 2013, Bộ Tài chính Hoa Kỳ phân loại bitcoin như là một loại tiền ảo phi tập trung có thể chuyển đổi. Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai (CFTC) đã phân loại bitcoin là một loại hàng hóa vào tháng 9 năm 2015 và cho phép các chứng khoán phái sinh tiền ảo được giao dịch công khai. Theo Sở Thuế vụ Mỹ (IRS), Bitcoin bị đánh thuế như một tài sản. Sở Thuế vụ Mỹ quy định đánh thuế Bitcoin dưới danh một dạng tài sản ảo thay vì một loại tiền tệ chính thống. Bất kỳ giao dịch nào sử dụng Bitcoin sẽ bị đánh thuế dựa theo quy tắc tính thuế áp dụng với tài sản. Điều này đồng nghĩa các giao dịch liên quan đến Bitcoin phải được báo cáo đầy đủ về Sở thuế vụ, để phục vụ quản lý thuế. Người đóng thuế tại Mỹ nếu bán hàng hóa đổi lấy Bitcoin phải thêm giá trị Bitcoin nhận được vào báo cáo thuế thu nhập hàng năm. Giá trị này được tính theo tỷ giá tại thời điểm người đóng thuế nhận được tiền ảo, hay tại thời điểm in trên hóa đơn bán hàng. Nếu Bitcoin được tích trữ dưới dạng vốn (tương tự như cổ phiếu, trái phiếu và các loại tài sản đầu tư khác), người nộp thuế Mỹ phải báo cáo đầy đủ lãi lỗ. Nếu đầu tư có lãi, thuế sẽ được thu tương tự như thu nhập đến từ cổ phiếu, trái phiếu và các loại tài sản đầu tư khác. Người nộp thuế không thực hiện những nghĩa vụ thuế với Bitcoin sẽ bị xử phạt theo luật định Mỹ. Sở thuế vụ Mỹ yêu cầu các giao dịch liên quan đến Bitcoin phải được ghi sổ sách để phục vụ quản lý thuế. Tại Nhật Bản, từ năm 2016, Chính phủ Nhật Bản cũng đã công nhận tiền kỹ thuật số là một công cụ tài chính và cho phép thành lập các sàn giao dịch tiền điện tử; đồng thời, xây dựng khung pháp lý về tiền kỹ thuật số. Theo đó, hoạt động kinh doanh và trao đổi tiền kỹ thuật số được điều chỉnh bởi Đạo luật dịch vụ thanh toán năm 2009 (sửa đổi, bổ sung năm 2016). Luật Dịch vụ thanh toán quy định tiền kỹ thuật số được hiểu là loại phương tiện thanh toán hợp pháp nhưng không phải là một loại tiền tệ. Cụ thể, Điều 2 Khoản 5, Luật Dịch vụ thanh toán quy định: Tiền kỹ thuật số được hiểu là: Giá trị tài sản có thể được sử dụng làm khoản thanh toán cho việc mua bán, cho thuê hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ bởi những người không xác định và có thể chuyển nhượng qua hệ thống xử lý dữ liệu điện tử; Giá trị tài sản có thể trao đổi qua lại cho nhau bởi những người không xác định và có thể chuyển nhượng thông qua hệ thống xử lý dữ liệu điện tử. Theo Luật Dịch vụ thanh toán Nhật Bản, các công ty phát hành tiền kỹ thuật số lần đầu ra công chúng nếu thỏa mãn các điều kiện về giá trị tài sản được quy định tại Điều 2 Khoản 5 của Luật Dịch vụ thanh toán hoặc các công ty hoạt động cung cấp dịch vụ trao đổi tiền kỹ thuật số một cách thường xuyên sẽ phải đăng ký với Cục Tài chính ở địa phương mới được phép hoạt động kinh doanh dịch vụ trao đổi tiền kỹ thuật số. Công ty cung cấp dịch vụ trao đổi tiền kỹ thuật số cũng phải tuân thủ theo các quy định của Chính phủ về nghĩa vụ cung cấp thông tin về phí, điều khoản và điều kiện của hợp đồng sử dụng dịch vụ trao đổi tiền kỹ thuật số phải được doanh nghiệp giải thích cho nhà đầu tư. Đạo luật ngăn ngừa chuyển tiền trong tố tụng hình sự Nhật Bản quy định, các công ty cung cấp dịch vụ trao đổi tiền kỹ thuật số có nghĩa vụ kiểm tra danh tính của nhà đầu tư tiến hành mở tài khoản, lưu giữ hồ sơ giao dịch và thông báo cho cơ quan chức năng khi nhận ra giao dịch đáng ngờ. Cơ quan Dịch vụ Tài chính Nhật Bản (FSA) là cơ quan quản lý tài chính quốc gia chịu trách nhiệm giám sát, quản lý những hoạt động liên quan đến việc giao dịch, trao đổi tiền kỹ thuật số. Luật Dịch vụ thanh toán của Nhật Bản yêu cầu tất cả các trao đổi tiền kỹ thuật số phải được đăng ký theo giấy phép của FSA. Đồng thời, các công ty kinh doanh dịch vụ trao đổi tiền kỹ thuật số có nghĩa vụ lưu giữ hồ sơ kế toán về các giao dịch tiền kỹ thuật số tại doanh nghiệp và gửi báo cáo kinh doanh cho FSA vào khoảng thời gian cuối năm tài chính. Cơ quan Dịch vụ Tài chính có quyền thanh tra các doanh nghiệp và có thẩm quyền yêu cầu các doanh nghiệp thực hiện các biện pháp cải thiện hoạt động kinh doanh theo thời hạn luật định. FSA có thể hủy bỏ việc đăng ký kinh doanh trao đổi tiền kỹ thuật số hoặc đình chỉ hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp với thời hạn tối đa 6 tháng. Pháp luật Canada cho phép sử dụng tiền kỹ thuật số, bao gồm Bitcoin. Theo Cơ quan tiêu dùng tài chính Canada, người tiêu dùng có thể sử dụng các loại tiền kỹ thuật số để mua hàng hóa và dịch vụ trên internet và trong các công ty chấp nhận tiền kỹ thuật số. Đồng thời, người tiêu dùng có thể mua và bán tiền kỹ thuật số trên các sàn giao dịch mở. Tuy nhiên, tiền kỹ thuật số, bao gồm Bitcoin, không được coi là tiền tệ hợp pháp tại Canada. Cụ thể, Đạo luật tiền tệ Canada năm 1985 định nghĩa tiền tệ hợp pháp là: Tiền giấy và tiền đồng do Ngân hàng Canada phát hành. Về khung pháp lý thì Canada thông qua Đạo luật tài chính (Bill C-31), trong đó có quy định một số điều khoản liên quan đến tiền kỹ thuật số thông qua việc quy định các biện pháp ngăn ngừa rửa tiền và chống khủng bố tài chính. Theo đó, Khoản 1 Điều 29 Đạo luật Bill C-31 quy định: Hoạt động chuyển tiền kỹ thuật số được hiểu là việc sử dụng các thiết bị điện tử, thiết bị điện thoại hay bất kỳ máy tính nào để thực hiện truyền tải lệnh chuyển tiền, trong trường hợp sử dụng tin nhắn viễn thông liên ngân hàng thì chỉ bao gồm loại tin nhắn SWIFT MT103. Như vậy, Luật Thực định Canada không công nhận tiền kỹ thuật số là tiền pháp định. Tuy nhiên, tiền kỹ thuật số được quy định là công cụ tài chính, do đó tiền kỹ thuật số có thể được sử dụng để thanh toán cho các giao dịch. Các quy định về thuế của Canada cũng áp dụng cho các giao dịch tiền kỹ thuật số. Theo cơ quan thuế của Canada thì việc sử dụng tiền kỹ thuật số để thanh toán cho hàng hóa hoặc dịch vụ được coi là một giao dịch trao đổi, do đó phải được đưa vào thu nhập của người bán hoặc người cung ứng dịch vụ để tính thuế. Vì vậy, bất kỳ khoản lãi hoặc lỗ nào từ việc sử dụng tiền kỹ thuật số để thanh toán cho hàng hóa hoặc dịch vụ đều phải được khai báo thuế. Đồng thời, Đạo luật Bill C-31 không cho phép các ngân hàng mở tài khoản cho tiền kỹ thuật số dưới dạng dịch vụ chuyển đổi tiền nếu chưa được đăng ký. Cụ thể, các ngân hàng sẽ bị cấm mở và duy trì quan hệ ngân hàng đại lý với tiền kỹ thuật số dưới dạng dịch vụ chuyển đổi tiền mà chưa được đăng ký với Trung tâm phân tích báo cáo và giao dịch tài chính Canada. Đặc biệt, mới đây nhất tại El Salvador, Quốc hội El Salvador ngày 9/6 thông qua luật công nhận tính hợp pháp của Bitcoin, khiến nước này trở thành một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới chính thức chấp nhận đồng tiền kỹ thuật số này. Tổng thống El Salvador Nayib Bukele phát biểu trên truyền hình rằng đạo luật công nhận Bitcoin là tiền tệ hợp pháp sẽ có hiệu lực kể từ ngày 7/9 tới đây.. * * * tuy nhiên còn nhiều quốc gia tỏ ra thận trọng với loại tiền này Điển hình nhất, Trung Quốc không thừa nhận bất kỳ loại tiền ảo nào là đồng tiền pháp định. Hệ thống ngân hàng không chấp nhận các loại tiền ảo và do đó không cung cấp các dịch vụ tương ứng. Năm 2013, chính phủ định nghĩa bitcoin như một loại hàng hóa ảo và cho phép các cá nhân tự do tham gia việc mua bán trực tuyến bitcoin. Tuy nhiên, ngay sau năm đó, các cơ quan quản lý tiền tệ - tài chính, trong đó có Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã cấm các ngân hàng và các công ty thanh toán cung cấp các dịch vụ liên quan đến bitcoin. Tháng 12/2017, Trung Quốc đã cấm các hoạt động phát hành lần đầu (Initial Coin Offerings - ICOs) tại một cuộc đấu thầu để bảo vệ các nhà đầu tư và hạn chế các rủi ro tài chính. Các nguyên tắc ICO cũng đã cấm các nền tảng giao dịch tiền ảo chuyển đổi đồng tiền pháp định thành tiền ảo và ngược lại; đồng thời cũng cấm các tổ chức tài chính và các công ty thanh toán cung cấp dịch vụ cho các hoạt động ICO và tiền ảo, bao gồm các dịch vụ mở tài khoản, đăng ký, mua bán, thanh toán và thanh khoản. Các lệnh cấm này ngay lập tức khiến cho phần lớn các nền tảng giao dịch này phải đóng cửa, rất nhiều nền tảng đã phải chuyển ra nước ngoài. Cụ thể, theo PBOC, đến tháng 6/2018 có đến 88 nền tảng giao dịch tiền ảo và 85 nền tảng ICO đã rút khỏi thị trường Trung Quốc. Trung Quốc – một trong những quốc gia cấm tất cả các hoạt động liên quan tiền ảo Mới đây, Trung Quốc tiếp tục ra thông báo siết chặt việc thanh toán qua tiền số, cấm các thể chế tài chính và các công ty thanh toán trong nước cung cấp dịch vụ liên quan đến loại tiền này. Cụ thể, ba hiệp hội tài chính của Trung Quốc bao gồm Hiệp hội Tài chính Internet Trung Quốc, Hiệp hội Ngân hàng Trung Quốc và Hiệp hội Thanh toán và Thanh toán bù trừ Trung Quốc đã yêu cầu các thành viên, trong đó có các công ty thanh toán trực tuyến và ngân hàng không cung cấp dịch vụ liên quan đến tiền số cho khách hàng, như đăng ký, giao dịch và thanh toán. Bên cạnh đó, các thể chế tài chính cũng bị cấm cung cấp các dịch vụ tiết kiệm, ủy thác hoặc cầm cố tiền điện tử và phát hành các sản phẩm tài chính liên quan đến tiền điện tử. Các công ty cũng được khuyến khích tăng cường giám sát các dòng tiền liên quan đến giao dịch tiền điện tử. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã đăng tải tuyên bố chung của ba hiệp hội trên vào ngày 18/5 vừa qua. Ngoài ra, một số quốc gia như: Ả Rập, Zambia, Indonesia, Bangladesh, Bolivia, Ecuador, Kyrgyzstan.. cấm tổ chức, cá nhân giao dịch mua bán, sử dụng Bitcoin cũng như các loại tiền ảo khác trên lãnh thổ quốc gia.. Mua bitcoin ngay hôm nay để dành cho tương lai: Binance.com hoặc Remitano.com Các sàn giao dịch bitcoin lớn nhất thế giới: Binance, CoinEX, MXC, Poloniex, OKex
