Từ xưa đến nay, hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong mắt mọi người luôn là những người con gái dịu dàng, thùy mị, đảm đang, trung trinh tiết hạnh và giàu lòng hy sinh. Trong gia đình thì hiếu thảo với cha mẹ, tảo tần lo cho chồng con, ra ngoài là những bậc anh thư liệt nữ. Những nét đẹp về tâm hồn của họ được ông cha ta đúc kết lại và được dân gian ca tụng bằng những áng văn, những vần thơ, điệu hát, câu hò hay qua những vần ca dao phong phú, dưới đây là tổng hợp ca dao tục ngữ Việt Nam nói về phẩm chất của người phụ nữ. Giàu đức hi sinh, tần tảo chăm lo, vun vén cho chồng con, gia đình À ơi, à ời Cái ngủ mày ngủ cho lâu Mẹ mày đi cấy đồng sâu chưa về Bắt được con trắm con trê Cầm cổ lôi về cho cái ngủ ăn - Ai vô Bình Định mà coi Con gái Bình Định đánh roi đi quyền Ai về Cao Lãnh mà coi Con gái Cao Lãnh bỏ roi đi quyền - Anh đi em ở lại nhà, Hai vai gánh vác mẹ già, con thơ. Lầm than bao quản muối dưa, Anh đi anh liệu chen đua với đời. - Canh một dọn cửa, dọn nhà. Canh hai dệt cửi, canh ba đi nằm. Canh tư bước sang canh năm, Anh ơi dậy học chớ nằm làm chi. Mốt mai chúa mở khoa thi, Bảng vàng chói lọi kia đề tên anh. Bõ công cha mẹ sắm sanh, Sắm nghiên, sắm bút cho anh học hành. - Cây cao mấy trượng cũng trèo Đường xa mấy dặm cũng theo anh về. - Chồng giận thì vợ bớt lời Cơm sôi nhỏ lửa mấy đời cơm khê - Có con phải khổ vì con, Có chồng phải gánh giang sơn nhà chồng. - Con ơi con ngủ cho say Để mẹ đi cấy đi, đi cầy đồng xa - Con thơ tay ẵm tay bồng Tay dắt mẹ chồng đầu bạc như bông - Em là con gái Phụng Thiên, Bán rau mua bút, mua nghiên cho chồng. Một quan là sáu trăm đồng, Chắt chiu tháng tháng cho chồng đi thi. - Em nghe anh đau đầu chưa khá Em băng đồng chỉ sá hái ngọn lá cho anh xông Ước chi nên đạo vợ chồng Đổ mồ hôi thì em quạt, ngọn gió lồng thì em che - Hái rau bẻ củi trên cồn Mót lúa đồng nội, nuôi con tháng ngày - Nuôi con chẳng quản chi thân, Chỗ ướt mẹ nằm, chỗ ráo con lăn. - Nửa đêm ân ái cùng chồng Nửa đêm về sáng gánh gồng ra đi - Ra ngoài giúp nước, giúp non Về nhà tận tụy chồng con một lòng - Râu tôm nấu với ruột bầu Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon Chung thủy: Chưa chồng đi dọc đi ngang Có chồng thì thẳng một đàng mà đi - Chồng em áo rách em thương Chồng người áo gấm, sông hương mặc người - Có chồng thì phải theo chồng Chồng đi hang rắn hang rồng cũng theo - Con thơ tay ẵm tay bồng Tay dắt mẹ chồng đầu bạc như bông - Trai thời trung hiếu làm đầu, Gái thời tiết hạnh làm câu trau mình. - Trời mưa ướt lá trầu vàng Ướt em em chịu, ướt chàng em thương - Thương chồng nên phải lội sông Vì chồng nên phải ăn ròng bẹ môn - Những người con mắt lá răm, Lông mày lá liễu đáng trăm quan tiền - Những người thắt đáy lưng ong, Đã khéo chiều chồng lại khéo nuôi con. - Vợ chồng như đôi cu cu Chồng thời đi trước, vợ gật gù theo sau Tục ngữ về phụ nữ, đàn bà con gái: Cầm kì thi họa Tề gia nội trợ Đàn bà chân yếu tay mềm Giàu vì bạn sang vì vợ Chông mắng thì vợ bớt lời Cơm sôi bớt lửa chẳng rơi hạt nào Đàn ông nông nổi giếng khơi Đàn bà sâu sắc như cơi đựng trầu Gái có công chồng chẳng phụ Đàn ông quan tắt thì chày, đàn bà quan tắt nửa ngày nên quan. Đàn bà cạn lòng như đĩa, đàn ông bạc nghĩa như vôi. Đàn ông như giỏ, đàn bà như hòm. Đàn bà không biết nuôi heo, đàn bà nhác Đàn ông không biết buộc lạt, đàn ông hư. Đàn ông cắm chà, đàn bà làm tổ. Đàn ông không râu bất nghì, đàn bà không có vú lấy gì nuôi con. Đàn ông cười hoa, đàn bà cười nụ. Ai trông thấy ma mà biết đàn bà ăn bớt. Đàn ông cụ kệ, đàn bà tệ lận. Trai phần đường, gái trường thi. Trai ở trại, gái hàng cơm. Bố dòng lấy được gái tơ, đêm nằm mê mẩn như mơ thấy vàng. Trai tơ lấy phải nạ dòng, như nước mắm thối chấm lòng lợn thiu. Gái phải lòng trai đem của về nhà, trai phải lòng gái đem cả cột nhà đi. Gái tham tài, trai tham sắc. Gái khôn trai dỗ lâu ngày cũng xiêu. Lửa gần rơm lâu ngày cũng bén. Trai thời loạn, gái thời bình.
