Bài thơ "Dừa ơi" của nhà thơ Lê Anh Xuân được sáng tác năm 1966, trong những năm tháng đất nước còn chìm trong khói lửa chiến tranh. Tác phẩm lấy hình ảnh cây dừa – loài cây quen thuộc của miền Nam Bộ – làm biểu tượng trung tâm để gợi nhớ tuổi thơ, tình cảm gia đình và đặc biệt là tinh thần bất khuất, hiên ngang của quê hương trong kháng chiến. Với giọng điệu tha thiết, hình ảnh giàu sức gợi, bài thơ vừa mang vẻ đẹp mộc mạc, gần gũi, vừa thấm đẫm niềm tự hào và tình yêu tha thiết đối với đất và người Việt Nam. DÀN Ý CHI TIẾT 1. Mở bài Giới thiệu tác giả Lê Anh Xuân: Nhà thơ trẻ, gắn bó với quê hương Nam Bộ, thường viết về con người và đất nước trong kháng chiến. Giới thiệu bài thơ "Dừa ơi": Sáng tác năm 1966, ca ngợi cây dừa – hình ảnh thân thuộc, biểu tượng cho sức sống kiên cường của miền Nam và con người Việt Nam. Nêu cảm xúc, định hướng phân tích: Cây dừa vừa là bóng mát tuổi thơ, vừa là nhân chứng lịch sử, vừa là biểu tượng anh hùng của quê hương. 2. Thân bài Luận điểm 1: Dừa – ký ức tuổi thơ, gắn bó với gia đình và quê hương Câu thơ: "Tôi lớn lên đã thấy dừa trước ngõ / Dừa ru tôi giấc ngủ tuổi thơ." → Dừa gần gũi, gắn bó thân thiết như một người bạn. Hình ảnh nội kể về những ngày nghèo khó: "Đất này xưa đầm lầy chua mặn / Đời đói nghèo cay đắng quanh năm." → Dừa là nhân chứng của nỗi vất vả, cay đắng một thời. Luận điểm 2: Dừa – chứng nhân lịch sử, gắn với đau thương và hào hùng Tác giả trở về sau 20 năm, thấy "trên thân dừa vết đạn xác xơ". → Dừa không chỉ gắn với tuổi thơ, mà còn hứng chịu đau thương chiến tranh. Liên tưởng: Tiếng lá dừa như "tiếng gươm khua", tưởng thấy nghĩa quân và cụ Đồ Chiểu. → Dừa trở thành biểu tượng gắn liền với truyền thống chống giặc giữ nước. Luận điểm 3: Dừa – biểu tượng của tinh thần kiên cường và sức sống bất diệt "Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút / Rễ dừa bám sâu vào lòng đất." → Dừa tượng trưng cho người dân Nam Bộ thủy chung, gắn bó máu thịt với quê hương. Hình ảnh nhân hóa: "Thân dựng pháo đài", "lá thành ngụy trang", "lá rụng hóa đuốc soi đường". → Dừa hòa mình vào kháng chiến, trở thành người lính, góp sức vào công cuộc đấu tranh. Luận điểm 4: Dừa – sự hy sinh và hiến dâng cao cả "Đất quê hương nát bầm vết đạn / Đã nuôi dừa năm tháng xanh tươi." → Quê hương đau thương vẫn nuôi dưỡng sức sống mãnh liệt. "Dừa hút bao cay đắng / Để trổ ra những trái ngọt cho đời." → Biểu tượng của sự hy sinh, dâng hiến thầm lặng, như bao thế hệ đã hi sinh để mang lại hòa bình. Luận điểm 5: Dừa – niềm vui chiến thắng và hy vọng tương lai Khi quê hương giải phóng, tác giả xúc động: "Tôi bỗng thấy nội tôi trẻ lại / Như hàng dừa trước ngõ nhà tôi." → Dừa gắn liền với niềm vui sum vầy, với sức sống mới của đất nước. Hình ảnh dừa mang ý nghĩa trường tồn: Nối quá khứ đau thương – hiện tại chiến thắng – tương lai tươi sáng. 3. Kết bài Khẳng định giá trị bài thơ: "Dừa ơi" không chỉ ngợi ca loài cây quen thuộc mà còn ngợi ca quê hương, con người Nam Bộ kiên cường trong kháng chiến. Nêu cảm nghĩ cá nhân: Đọc thơ, ta càng yêu thêm hàng dừa xanh, yêu quê hương đất nước, và thêm biết ơn những hy sinh của cha ông. Bài văn mẫu: Cảm nghĩ về bài thơ "Dừa ơi" – Lê Anh Xuân Trong thơ ca Việt Nam, thiên nhiên luôn là nguồn cảm hứng bất tận. Từ những bông hoa, ngọn cỏ, đến những loài cây thân thuộc đều trở thành biểu tượng gắn bó với quê hương, đất nước. Với nhà thơ Lê Anh Xuân, cây dừa – loài cây dân dã của miền Nam – đã trở thành hình tượng nghệ thuật trung tâm trong bài thơ "Dừa ơi" . Bài thơ không chỉ là tiếng hát ngọt ngào về tuổi thơ, về kỷ niệm gia đình, mà còn là bản anh hùng ca về sức sống mãnh liệt, tinh thần bất khuất của con người và quê hương Việt Nam trong kháng chiến. Dừa – ký ức tuổi thơ, gắn bó với gia đình và quê hương Ngay từ những câu thơ đầu, hình ảnh dừa đã gắn liền với tuổi thơ của tác giả: Tôi lớn lên đã thấy dừa trước ngõ Dừa ru tôi giấc ngủ tuổi thơ. Hình ảnh giản dị ấy gợi lên một miền quê yên bình, nơi có hàng dừa rì rào gió thổi, che chở cho giấc ngủ của đứa trẻ. Dừa ở đây không chỉ là một loài cây mà còn như người bạn đồng hành, thủ thỉ, nâng niu tuổi thơ. Khi tác giả tò mò hỏi về nguồn gốc của dừa, nội đã kể lại: Đất này xưa đầm lầy chua mặn Đời đói nghèo cay đắng quanh năm. Những câu thơ mang đậm màu sắc hoài niệm, tái hiện một miền quê nghèo khổ, nơi cây dừa đã tồn tại và bền bỉ vươn lên giữa đầm lầy, mặn chát. Dừa trở thành nhân chứng của lịch sử đời người, chứng kiến cả những gian khổ, đắng cay của quê hương. Dừa – chứng nhân lịch sử, gắn với đau thương và hào hùng Sau hai mươi năm xa quê, nhà thơ trở về, hình ảnh dừa lại hiện lên với dáng vẻ khác: Nội đã khuất rồi xanh rì đám cỏ Trên thân dừa vết đạn xác xơ. Dừa bây giờ không chỉ là bóng mát tuổi thơ mà còn là dấu tích đau thương của chiến tranh. Thân dừa hằn vết đạn, trở thành bằng chứng của bao năm tháng khói lửa. Từ tiếng xào xạc của lá dừa, nhà thơ tưởng nghe thấy âm vang của quá khứ: Tôi nghe gió ngàn xưa đang gọi Xào xạc lá dừa hay tiếng gươm khua. Tiếng gió, tiếng lá như hòa cùng âm hưởng của lịch sử hào hùng, gợi lại bao trang oanh liệt chống giặc ngoại xâm. Dừa – biểu tượng của truyền thống đấu tranh bất khuất Trong mạch hồi tưởng ấy, tác giả liên tưởng đến cụ Đồ Chiểu – nhà thơ yêu nước, gắn bó với phong trào chống Pháp: Ôi có phải nhà thơ Đồ Chiểu Từng ngâm thơ dưới rặng dừa này. Hình ảnh dừa gắn với nghĩa quân, với những chiến hào chống Pháp, khiến ta càng thấy rõ vai trò của dừa như một chứng nhân lịch sử, chứng nhân của bao lớp người kiên cường. Vườn dừa quê nội đã chứng kiến không chỉ một mà "hai lần máu chảy", gợi bao nỗi đau thương nhưng cũng đầy tự hào. Dừa – biểu tượng của tinh thần kiên cường và sức sống bất diệt Từ chỗ là nhân chứng, dừa được nâng lên thành biểu tượng cao đẹp của tinh thần bất khuất: Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút Lá vẫn xanh rất mực dịu dàng Rễ dừa bám sâu vào lòng đất Như dân làng bám chặt quê hương. Dừa hiện lên hiên ngang, kiêu hãnh, bám rễ sâu vào lòng đất, giống như người dân Nam Bộ gắn bó máu thịt với quê hương. Tác giả nhân hóa dừa thành người lính kiên cường: Nếu ngã xuống dừa ơi không uổng Dừa lại đứng lên thân dựng pháo đài. Dừa không chỉ chống chịu, mà còn trở thành một phần của cuộc kháng chiến. Thân dừa là pháo đài, lá dừa thành ngụy trang, lá rụng hóa đuốc soi đường. Từ thiên nhiên bình dị, Lê Anh Xuân đã khắc họa một biểu tượng anh hùng, chan chứa sức mạnh và lòng quả cảm. Dừa – sự hy sinh và hiến dâng cao cả Cây dừa không chỉ kiên cường mà còn mang ý nghĩa hy sinh thầm lặng: Ôi có phải dừa hút bao cay đắng Để trổ ra những trái ngọt cho đời. Như người mẹ hiền lam lũ, dừa hút lấy cay đắng của đất trời để dâng tặng đời những trái ngọt. Đó cũng chính là hình ảnh ẩn dụ cho bao thế hệ cha ông đã chịu đựng mất mát, hy sinh để đem lại hòa bình, hạnh phúc cho con cháu hôm nay. Dừa – niềm vui chiến thắng và hy vọng tương lai Ở đoạn cuối, khi quê hương đã giải phóng, nhà thơ xúc động trước hình ảnh dừa xanh rì rào trong nắng mới: Tôi bỗng thấy nội tôi trẻ lại Như thời con gái tuổi đôi mươi Như hàng dừa trước ngõ nhà tôi. Hình ảnh dừa gắn với niềm vui sum vầy, với sự hồi sinh của quê hương sau chiến tranh. Dừa không chỉ là biểu tượng của quá khứ hào hùng mà còn của niềm tin và hi vọng vào một tương lai tươi sáng. Kết bài Bài thơ "Dừa ơi" của Lê Anh Xuân là bản trường ca đẹp đẽ về một loài cây bình dị mà thiêng liêng. Qua từng khổ thơ, cây dừa hiện lên vừa thân thuộc, gần gũi, vừa hiên ngang, bất khuất, trở thành biểu tượng của quê hương Nam Bộ và của cả dân tộc Việt Nam. Đọc bài thơ, ta không chỉ thấy bóng mát tuổi thơ, thấy dáng đứng kiêu hãnh của dừa trong gió, mà còn thấy cả truyền thống đấu tranh oanh liệt và sự hy sinh cao cả của dân tộc. Từ đó, mỗi chúng ta càng thêm yêu quý quê hương, tự hào về đất nước, và ý thức hơn về trách nhiệm gìn giữ, xây dựng Tổ quốc mai sau. Bài văn mẫu (ngắn gọn) – Cảm nghĩ về bài thơ "Dừa ơi" – Lê Anh Xuân Trong thơ ca Việt Nam, thiên nhiên quê hương thường trở thành biểu tượng cho sức sống và tâm hồn dân tộc. Với nhà thơ Lê Anh Xuân, cây dừa Nam Bộ – loài cây dân dã, gần gũi – đã trở thành hình tượng trung tâm trong bài thơ "Dừa ơi" . Tác phẩm không chỉ gợi lại tuổi thơ, tình cảm gia đình mà còn khắc họa tinh thần kiên cường, bất khuất của con người và quê hương trong kháng chiến. Mở đầu bài thơ, cây dừa hiện lên thân thiết, gắn bó với tuổi thơ tác giả: "Tôi lớn lên đã thấy dừa trước ngõ / Dừa ru tôi giấc ngủ tuổi thơ." Dừa không chỉ là bóng mát của làng quê mà còn là bạn tri kỷ, chứng nhân của những kỷ niệm ấu thơ. Qua lời kể của nội, dừa còn gắn với những tháng ngày nghèo khó, đắng cay, từ đó hiện lên như một nhân chứng của lịch sử đời người và mảnh đất quê hương. Trở về quê sau hai mươi năm, tác giả xúc động nhận ra sự đổi thay: Nội đã khuất, thân dừa lại mang đầy vết đạn. Cây dừa trở thành biểu tượng cho bao mất mát, đau thương của chiến tranh. Trong tiếng gió xào xạc, tác giả tưởng như nghe thấy "tiếng gươm khua", gợi nhớ những trang sử hào hùng chống giặc ngoại xâm. Hình ảnh cụ Đồ Chiểu, nghĩa quân và những chiến hào chống Pháp càng tô đậm vai trò của dừa như một chứng nhân bất tử của truyền thống đấu tranh dân tộc. Từ chỗ là nhân chứng, dừa được nâng lên thành biểu tượng cao đẹp của tinh thần bất khuất. Dừa hiên ngang, kiêu hãnh, "rễ bám sâu vào lòng đất / như dân làng bám chặt quê hương". Dừa còn hóa thân thành người lính: Thân thành pháo đài, lá dừa làm ngụy trang, lá rụng thành đuốc soi đường. Qua những hình ảnh nhân hóa giàu sáng tạo, tác giả đã khẳng định: Dừa là hiện thân của sức mạnh, của ý chí chiến đấu kiên cường, bất diệt. Không chỉ kiên cường, dừa còn mang ý nghĩa hi sinh thầm lặng: "Ôi có phải dừa hút bao cay đắng / Để trổ ra những trái ngọt cho đời." Từ hình ảnh dừa, ta liên tưởng đến biết bao thế hệ cha ông đã hi sinh, chịu đựng gian khổ để đem lại hòa bình, hạnh phúc hôm nay. Đến cuối bài thơ, khi quê hương đã giải phóng, dừa xanh rì rào trong nắng mới, tác giả tưởng thấy nội mình trẻ lại. Hình ảnh dừa vì thế không chỉ gắn với quá khứ gian lao mà còn tỏa sáng trong hiện tại và tương lai, biểu tượng cho niềm vui chiến thắng, cho sức sống trường tồn của dân tộc. Như vậy, "Dừa ơi" là một khúc ca tha thiết và tự hào về quê hương Nam Bộ, về đất nước Việt Nam anh hùng. Qua hình tượng cây dừa, Lê Anh Xuân đã gửi gắm tình yêu quê hương, sự tri ân với truyền thống và niềm tin vào tương lai tươi sáng. Đọc bài thơ, ta càng thêm yêu hàng dừa xanh rì rào trong gió, càng trân trọng những hi sinh của cha ông để thấy rõ trách nhiệm của mình trong việc giữ gìn và xây dựng quê hương, đất nước hôm nay. Bài văn mẫu – Cảm nghĩ về bài thơ "Dừa ơi" Trong thơ ca Việt Nam, thiên nhiên quê hương thường trở thành biểu tượng cho tâm hồn và sức sống dân tộc. Với nhà thơ Lê Anh Xuân, cây dừa Nam Bộ – loài cây quen thuộc, mộc mạc – đã đi vào bài thơ "Dừa ơi" như một hình ảnh vừa thân thương, vừa thiêng liêng. Ngay từ những dòng thơ đầu, tác giả đã gắn bó tuổi thơ mình với hàng dừa trước ngõ: "Tôi lớn lên đã thấy dừa trước ngõ / Dừa ru tôi giấc ngủ tuổi thơ." Dừa hiện lên như người bạn hiền, chứng nhân của bao kỷ niệm ấu thơ và những ngày tháng cơ cực mà nội từng kể. Từ đó, dừa trở thành một phần ký ức của gia đình, của quê hương. Khi trở về sau hai mươi năm, tác giả nhận ra bao đổi thay: Nội đã khuất, thân dừa lại in hằn vết đạn. Dừa bỗng hiện lên như một nhân chứng lịch sử, gợi nhớ những ngày kháng chiến gian lao. Trong tiếng lá dừa xào xạc, tác giả tưởng nghe thấy "tiếng gươm khua", tưởng gặp lại nghĩa quân, chiến sĩ, những con người đã từng chiến đấu ngay trên mảnh đất quê hương. Không chỉ là nhân chứng, dừa còn trở thành biểu tượng cho sức mạnh và tinh thần bất khuất của dân tộc. Dừa "vẫn đứng hiên ngang cao vút", "rễ bám sâu vào lòng đất như dân làng bám chặt quê hương". Dừa hóa thân thành người lính: Thân là pháo đài, lá thành ngụy trang, lá rụng hóa ngọn đuốc soi đường. Những hình ảnh nhân hóa ấy vừa gần gũi, vừa giàu ý nghĩa, cho thấy sự kiên cường, bất diệt của quê hương trong chiến đấu. Đặc biệt, dừa còn tượng trưng cho sự hi sinh thầm lặng: Hút bao cay đắng để kết trái ngọt cho đời. Đó cũng là hình ảnh của nhân dân Việt Nam cần cù, chịu đựng gian khổ để mang lại hòa bình, hạnh phúc hôm nay. Và khi quê hương được giải phóng, dừa lại rì rào trong nắng mới, gợi niềm vui, niềm tin vào tương lai. Bài thơ "Dừa ơi" đã khắc họa một cách giản dị mà sâu sắc hình tượng cây dừa – vừa là bạn bè tuổi thơ, vừa là chứng nhân lịch sử, vừa là biểu tượng kiêu hãnh của quê hương. Qua đó, nhà thơ gửi gắm tình yêu nước, niềm tự hào dân tộc và trách nhiệm giữ gìn, xây dựng quê hương cho thế hệ mai sau.
