Có những thứ đi qua cuộc đời, nhẹ nhàng và bình yên, không dấu vết, không mảy may kỷ niệm. Có những điều đi qua cuộc đời để lại những dấu ấn thật đậm nét. Nhớ về những điều đó là nhớ về cả một quãng ngọt ngào nhất của cuộc đời. Bởi thế nên nó được ta gìn giữ như báu vật, ta nâng niu, trân trọng như chính cuộc đời ta. "Thơ tình cuối mùa thu" của Xuân Quỳnh chính là nơi cất giữ những kỷ niệm như thế – Tình yêu mãnh liệt và thủy chung của người phụ nữ đa cảm, đa tình. Bài thơ tựa một bản nhạc du dương và êm ái trong mỗi từng câu chữ. Nó là một bản tình ca, trong bản tình ca đó tình yêu được vẽ lên bởi bức tranh phong cảnh vào cuối thu vàng đầy lãng mạn.. Thời gian sẽ qua đi, tuổi trẻ sẽ mất nhưng tình yêu sẽ ở lại cùng năm tháng, ở lại ngay trong cuộc sống đời thường. Chỉ còn anh và em cùng tình yêu ở lại. Cuộc đời dài rộng thế, mùa nối nhau đi. Nhưng những điều đích thực còn ở lại. Không có gì vô nghĩa, chẳng có gì vô duyên. Sự sống chảy trôi và tiếp diễn, đón những điều mới, những tình yêu lại chớm, những nỗi niềm sẽ qua.. THƠ TÌNH CUỐI MÙA THU Cuối trời mây trắng bay Lá vàng thưa thớt quá Phải chăng lá về rừng Mùa Thu đi cùng lá Mùa Thu ra biển cả Theo dòng nước mênh mông Mùa Thu vàng hoa cúc Chỉ còn anh và em Là của mùa Thu cũ Chỉ còn anh và em Tình ta như hàng cây Đã yên mùa bão gió Tình ta như dòng sông Đã yên ngày thác lũ Thời gian như ngọn gió Mùa đi cùng tháng năm Tuổi theo mùa đi mãi Chỉ còn anh và em Chỉ còn anh và em Cùng tình yêu ở lại.. Kìa bao người yêu mới Đi qua cùng heo may Chỉ còn anh và em Cùng tình yêu ở lại Chỉ còn anh và em Cùng tình yêu ở lại. Thi sỹ Xuân Quỳnh Cảm nhận bài thơ tình cuối mùa thu Nếu như Xuân Diệu được mệnh danh là "ông hoàng thơ tình" thì Xuân Quỳnh cũng được độc giả yêu quí gọi là "nữ hoàng của thơ tình yêu". Tình yêu là đề tài muôn thuở của nhân loại, của thi ca. Đã có rất nhiều nhà thơ nổi tiếng với những bài thơ tình bất hủ- Xuân Quỳnh cũng thế. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của một tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên tươi tắn, vừa chân thành đằm thắm và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường. Trái tim hồn hậu của người nữ thi sĩ này luôn khát khao hạnh phúc, tha thiết với cuộc đời. Đó là một cái tôi yêu nồng nhiệt, táo bạo mà tha thiết dịu dàng, giàu trực cảm, nhiều suy tư mà chung thủy. Những thi phẩm của nữ sĩ được người đọc yêu quí và nồng nhiệt đón nhận như: Thuyền và biển, Sóng, Tự hát, Thơ tình cho bạn trẻ.. và đặc biệt là Thơ tình cuối mùa thu. Bài thơ như một bản nhạc du dương và êm ái thấm vào tâm hồn người đọc. Xuân Quỳnh viết bài thơ này khi chị không còn ở tuổi đôi mươi nữa. Chị đã trở thành người phụ nữ từng trải mọi biến động của cuộc đời. Tình yêu trong bài thơ không phải là tình yêu còn tươi mới của tuổi đôi mươi, mà là tình yêu đã chín, đã nếm trải. Bài thơ được mở ra bằng hình ảnh mùa thu: Cuối trời mây trắng bay/ Lá vàng thưa thớt quá/ Phải chăng lá về rừng/ Mùa thu đi cùng lá. Những câu thơ gợi lên cảm giác bâng khuâng, tiếc nuối đến nao lòng, khiến cho những trái tim đa cảm phải run lên thổn thức khi thả hồn mình vào khoảnh khác thu mênh mang trong bài thơ. Nhịp thơ nhẹ nhàng, trầm buồn. Một khung cảnh rất thường vào cuối mùa thu thế mà ta nghe câu thơ cứ như một tiếng kêu rên bất giác bật lên, nghẹn ngào, như một niềm thảng thốt. Mùa thu, cảnh vật của mùa thu như đang tan biến vào đất trời "đi cùng lá, ra biển cả, theo dòng nước, vào hoa cúc.." mùa thu đang sắp đi qua và sẽ đi qua. Thế thì còn lại gì? "Chỉ còn anh và em" . Vâng, tất cả có thể qua đi, có thể sẽ không còn tồn tại trên cõi đời này nữa nhưng anh và em thì vẫn còn mãi với nhau. Anh và em - tình yêu của anh và em sẽ không tàn đi, không thể qua đi như mùa thu ấy được, hai chúng ta sẽ mãi mãi như lúc ban đầu, như "mùa thu cũ". Nhà thơ khẳng đinh lại một lần nữa: "Chỉ còn anh và em/Cùng tình yêu ở lại".. Tình yêu đã được vĩnh viễn hóa, trở nên trường tồn cùng thời gian. Nhà thơ đã thể hiện khát khao tình yêu của mình thật mạnh mẽ. Ở đây ta cũng bắt gặp một người phụ nữ có trái tim tình yêu thật chung thủy. Ngôn ngữ bài thơ không cầu kỳ, hoa mỹ mà rất giản dị, chân thành như chính nỗi lòng của Xuân Quỳnh. Tịếng thơ chính là tiếng lòng của chị, tiếng hát của trái tim đang dặt dìu theo sóng nhạc tình yêu. Thứ tình yêu đã đi qua những va đập, những đau đớn của cuộc đời và vẫn chân thành chờ đợi, tin tưởng bằng cả sự trinh bạch của tâm hồn đấy chính là vẻ đẹp vĩnh hằng, sức mạnh vĩnh cửu của thơ và con người Xuân Quỳnh. Đọc thơ Xuân Quỳnh ta có cảm giác như là nước tuôn ra từ mạch nguồn trong trẻo, mát lành và vô tận. Là hương tỏa ra từ vườn hoa đương thì hương sắc. Lời thơ của chị như đang nói hộ lòng ta. Bài thơ đã được nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu chắp cánh với những giai điệu âm nhạc trữ tình tài hoa. Và nó nhanh chóng trở thành một trong những "bản tình ca mùa thu" đẹp đến nao lòng về tình yêu đôi lứa. Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu nhiều lần nói với công chúng yêu nhạc rằng: "Trong các nhà thơ, tôi thích nhất Xuân Quỳnh, bởi thơ của Quỳnh giản dị, dễ hiểu mà sâu lắng. Đó là lời của người phụ nữ có tình yêu da diết với người mình yêu, vì thế tôi thật may mắn làm cái việc của người viết nhạc, phổ thơ và nâng thêm cho bài thơ bay lên bầu trời.. mùa thu". Phân tích thơ tình cuối mùa thu Bài thơ tựa một bản nhạc du dương và êm ái thấm dần vào lòng bạn đọc. Qua đó, không đơn thuần tả cảnh đất trời vào độ cuối thu mà sâu xa hơn, tác giả muốn nói đến thứ tình cảm thiêng liêng của con người, đó là tình yêu. Tình yêu được dệt bởi bức tranh phong cảnh vào cuối thu càng trở nên độc đáo mang nhiều dư vị, dư âm. Cuối trời mây trắng bay Lá vàng thưa thớt quá Phải chăng lá về rừng Mùa thu đi cùng lá Mùa thu ra biển cả Theo dòng nước mênh mang Mùa thu và hoa cúc Chỉ còn anh và em Mở đầu bài thơ là hình ảnh: mây trắng, lá vàng, dòng nước mênh mang, hoa cúc. Mỗi sự vật, hiện tượng đều mang những đặc điểm sắc thái khác nhau nhưng tựu chung lại là một sự rơi rớt, lạc lõng, nhỏ bé. Đó là những dự cảm dự báo về một mùa thu sắp qua đi. Lá rụng về cội, dòng nước sẽ đi ra biển cả cũng như mùa thu đến rồi đi, đó là quy luật đất trời mà muôn đời nay vẫn vậy. Chỉ còn anh và em Là của mùa thu cũ Chợt làn gió heo may Thổi về xao động cả Lối quen đi bỗng lạ Cả lật theo chiều mây Đêm về sương ướt má Hình ảnh làn gió heo may là hình ảnh đẹp giàu sức gợi tả. Hình ảnh này như là một nhân chứng của tình yêu đã chứng kiến biết bao cuộc hò hẹn của anh và em. Ký ức chợt sống dậy, kỉ niệm tình yêu ùa về. Ta đang sống trong hạnh phúc bởi tình yêu hiện tại nhưng cũng ngây ngất khi nhớ về quá khứ- một quá khứ cũng ắp đầy thương yêu. Hơi lạnh qua bàn tay Tình ta như hàng cây Đã bao mùa gió bão Tình ta như dòng sông Đã yên ngày thác lũ Trong tình yêu, sự chân thành sẽ được đáp đền xứng đáng. Với Xuân Quỳnh cũng vậy, khi yêu chị luôn đòi hỏi ở tình cảm đó một sự thấu hiểu, sẻ chia, một sự chân thành để cùng nhau vượt qua biết bao gió bão, thác lũ đi đến bến bờ hạnh phúc. Âu đó cũng là tâm trạng chung của những người đang yêu. Nhịp thơ nhẹ nhàng, trầm buồn đưa người đọc đi từ hiện tại đến quá khứ rồi lại từ quá khứ trở về với hiện tại. Thời gian như là gió Mùa đi cùng tháng năm Tuổi theo mùa đi mãi Chỉ còn anh và em Thời gian qua đi không bao giờ trở lại cũng như thu qua rồi đông tới để lại cho ta biết bao bùi ngùi nuối tiếc. Lớp bụi thời gian đã phủ mờ tất cả, con người muốn níu kéo tuổi xuân nhưng đó là một việc không tưởng. Mọi thứ đến rồi đi chỉ còn lại tình yêu là trường tồn với thời gian và sống mãi cùng năm tháng. Câu thơ "Chỉ còn anh và em" được tác giả nhắc đi nhắc lại bốn lần trong một bài thơ như lời khẳng định cho chân lý: Vạn vật có thể chuyển xoay nhưng tình yêu mà ta dành cho nhau luôn bất diệt. Khổ thơ cuối bài như một thanh trầm sâu lắng để mở ra chân trời mới của những đôi lứa yêu nhau. Ở đó có cả những yêu thương, giận hờn, khổ đau và hạnh phúc Lời thơ giản dị trong sáng, tứ thơ khoan thai, nhịp nhàng như được nói lên bằng chính nỗi lòng của nhà thơ. Đó là một trái tim luôn chan chứa yêu thương, luôn đòi hỏi đến cùng của mọi cung bậc cảm xúc, luôn khát khao yêu thương và sống hết mình, sống đến tận cùng mọi giác quan của yêu thương đó. Đọc Thơ tình cuối mùa thu, mỗi chúng ta sẽ thấy mình như trong đó. Mùa thu ở đây tuy phảng phất nỗi buồn nhưng thật đẹp bởi đây là mùa thu của tình yêu, càng ý nghĩa với những đôi lứa yêu nhau. Bài số 2: Có những thứ đi qua cuộc đời, nhẹ nhàng và bình yên, không dấu vết, không mảy may kỷ niệm. Có những điều đi qua cuộc đời để lại những dấu ấn thật đậm nét. Nhớ về những điều đó là nhớ về cả một quãng ngọt ngào nhất của cuộc đời. Bởi thế nên nó được ta gìn giữ như báu vật, ta nâng niu, trân trọng như chính cuộc đời ta. Đó là những bức thơ tình. Bài thơ: "Thơ tình cuối mùa thu" của Xuân Quỳnh chính là nơi cất giữ những kỷ niệm như thế. Tình yêu mãnh liệt và thủy chung của người phụ nữ đa cảm, đa tình. Mở đầu với câu chữ rất "thơ" : "Cuối trời mây trắng bay, Lá vàng thưa thớt quá, Phải chăng lá về rừng, Mùa Thu đi cùng lá." Tại sao nhà thơ lại chọn thời điểm cuối mùa thu? Và tại sao cứ phải là Thơ tình cuối mùa thu? Phải chăng vì mùa thu là mùa đẹp nhất trong năm. Và tình yêu trong mùa thu cũng đẹp nên thơ và lãng mạn như chính cái mùa quyến rũ ấy. Và khi sang mùa đông thì tất cả vẻ nên thơ và lãng mạn sẽ qua đi, tất cả sẽ "theo mùa đi mãi", lá sẽ về rừng, dòng nước sẽ trôi ra biển cả. Cho nên thơ tình làm vào độ cuối thu thì cảm xúc càng có dịp thăng hoa. Cái sắc thái cuối thu trong bài thơ như chứa đựng những dự cảm rất tinh tế của tâm hồn người phụ nữ: "Mùa thu ra biển cả, Theo dòng nước mênh mông, Mùa thu vàng hoa cúc, Chỉ còn anh và em" Vẫn là lá vàng, mây trắng, hoa cúc vàng; những hình ảnh muôn thưở như một hằng số của mùa thu nhưng từ thơ của nhà thơ Xuân Quỳnh có sức lay động lớn bởi sự trong sáng, chân thành. Nhà thơ không ngần ngại "để lộ mình" trước độc giả mà thốt lên một thán từ: Thưa thớt quá, rồi tự vấn mình: Phải chăng lá về rừng.. Chính vì trong sáng và chân thật nên người đọc dễ hòa cùng dòng cảm xúc của bài thơ. Mùa thu cũ, phải chăng là những mùa thu đã trôi qua khi tình yêu của anh và em bắt đầu chớm nở và tha thiết. Xuân Quỳnh viết bài thơ này khi chị không còn ở tuổi đôi mươi nữa. Chị đã trở thành người phụ nữ trải nghiệm mọi biến động của cuộc đời. Tình yêu trong bài thơ không phải là tình yêu còn tươi mới của tuổi đôi mươi, mà là tình yêu đã chín, đã nếm trải: "Chỉ còn anh và em, Là của mùa Thu cũ, Chỉ còn anh và em, Cùng tình yêu ở lại.." Lời thơ càng nồng nàn, thiết tha như dẫn dụ người nghe lạc vào một thế giới khác, trái tim đang yêu của người phụ nữ. Những thổn thức và rung động đầy tinh tế nơi Xuân Quỳnh đã bộc bạch được hết những nỗi niềm của phái nữ. Những cung bậc của tình yêu: Rung động, xao xuyến, nhớ nhung, nồng nàn, lo âu, hoài nghi, buồn nhớ.. tất cả đều được trải lòng trong thơ. Có lẽ cảm xúc mùa ùa về trong mỗi người đậm nét nhất vẫn là lúc chớm mùa. Mùa thu với hơi may lạnh như đem về vẻ trầm tư cho không gian và lòng người. Trong mỗi người, ai cũng có những cảm thức về thời gian. Ca khúc Thư tình cuối mùa thu được nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu phổ nhạc từ bài Thơ tình cuối mùa thu của Xuân Quỳnh qua sự thể hiện của rất nhiều nghệ sĩ đã từng làm xao xuyến bao trái tim người nghe. Người ta vẫn nói thơ và nhạc là hai người bạn tâm giao, dựa vào nhau để tồn tại quả là không sai. Trong thơ cũng phải có nhạc và ca từ cho nhạc cũng phải đậm chất thơ. Và có phải vậy chăng, khi sự kết hợp tuyệt vời giữa thơ và nhạc đã làm nên một Thư tình cuối mùa thu nồng nàn và say đắm, lôi cuốn người nghe qua nhiều thế hệ, vang ngân cùng năm tháng trên những cuộc tình? Và để hôm nay, một ngày chớm thu vọng lại đâu đây "Thư tình cuối mùa thu". Ca từ và giọng hát ngọt ngào cùng âm điệu Bắc Bộ đầy mê hoặc kia có thể kéo người ta về vùng hồi ức, chợt thấy mình khác lạ như lâu lắm rồi mới được rung động sau những tháng ngày vô cảm trước bộn bề công việc. Khúc dạo đầu với những tiếng đàn trong trẻo, dìu dặt, sau đó âm hưởng vang dần, gấp vội đưa người nghe vào một không gian trữ tình của nhạc và thơ: "Cuối trời mây trắng bay, Lá vàng thưa thớt quá, Phải chăng lá về rừng, Mùa Thu đi cùng lá." Mỗi khi nghe giai điệu tha thiết, trữ tình của bài hát, lòng người lại có gì xốn xang, mỗi người lại thấy tình yêu thật đẹp, tình yêu có sức mạnh vượt qua mọi cơn bão tố và thác lũ, vượt qua giới hạn về thời gian và chiếm lĩnh mọi không gian. Nhịp điệu bài hát cứ gấp dần, cao dần rồi vút lên trong đoạn cao trào. Điệp khúc: "Chỉ còn anh và em, cùng tình yêu ở lại" ngân nga xuyên suốt bài hát, tạo thành một sợi dây niềm tin son sắt.. Và dẫu cả khi có những cuộc tình, những "người yêu mới" đến và đi giữa đời ta, thì vẫn mặc định vẹn nguyên còn mãi một mùa thu ở lại trong lòng nhau, mùa thu mà nơi tim anh và em đã ngân nga, giao hòa những yêu thương chân thành đích thực. Âm điệu của bài hát bất ngờ vút lên, như một niềm tin, như một lời khẳng định về một quy luật của tình yêu: Đi qua những bão gió, vượt qua trăm ngàn thác lũ đời người, tình yêu sẽ trở nên đẹp diệu kỳ, nồng nàn và ý nghĩa hơn, để lòng ta thêm yêu thương, trân trọng nhau cùng những thủy chung vững bền. Và khẽ khàng hát lên khúc tình với mùa thu: "Tình ta như hàng cây, Đã yên mùa bão gió, Tình ta như dòng sông, Đã yên ngày thác lũ, Thời gian như ngọn gió, Mùa đi cùng tháng năm, Tuổi theo mùa đi mãi, chỉ còn anh và em, Chỉ còn anh và em, Cùng tình yêu ở lại.." Dù thời gian có trôi nhanh như gió, dù mùa có tiếp mùa trôi qua, dù tuổi trẻ cũng theo mùa trôi qua, nhưng tình yêu của anh và em vẫn ở lại. Nhà thơ khẳng định lại một lần nữa: "Chỉ còn anh và em. Cùng tình yêu ở lại".. Cao trào của nhịp điệu cũng là cao trào của cảm xúc. Cảm xúc của nhà thơ Xuân Quỳnh như hòa quyện làm một với cao độ của nhạc điệu cũa Phan Huỳnh Điểu. Nhịp điệu đang khoan thai bỗng dần dần vút cao như một lời khẳng định đầy sức mạnh nơi trái tim phụ nữ đang yêu. Hai câu thơ cuối bài thơ vang lên như một tiếng reo. Bài thơ dừng lại ở đấy. Tưởng như là đột ngột. Tưởng như là hụt hẫng. Nhưng không! Cái tiếng reo vui ấy kết lại bài thơ chính là khẳng định sự vĩnh cửu của tình yêu. Tình yêu đã được tiếp nối giữa các thế hệ. Có thể thế hệ của "anh" và "em" đã qua đi, "tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại" nhưng có bao đôi trẻ yêu nhau sẽ gắn bó thủy chung và sắt son qua những mùa thu mới, những vùng heo may mới, tiếp nối tình yêu của anh và em Hai câu kết thúc bài thơ tạo ra hai giá trị vĩnh cửu của tình yêu. Giá trị riêng và giá trị chung. Giá trị riêng chính là tình yêu của anh và em, dù có thể đã lùi vào quá khứ nhưng những gì anh giành cho em và em giành cho anh sẽ còn mãi qua những mùa thu. Giá trị chung là tình yêu của biết bao thế hệ, biết bao đôi lứa yêu nhau sẽ còn mãi. Với Thư tình cuối mùa thu thì tình yêu trên trái đất này là bất diệt. Mùa Thu nào rồi cũng đi qua, để nhường bước lại cho mùa Đông đang tới.. Ai đó ơi! Xin hãy dừng chân, nán lại vài giây phút, để đọc chút tình thư cuối mùa còn vương này nhé.. Tôi nhớ có một nhà văn Nga từng nói đại ý: Một tác phẩm nghệ thuật chân chính nằm ngoài định luật của sự băng hoại, chỉ mình nó không thừa nhận cái chết.. THƯ TÌNH CUỐI MÙA THU, dù là thơ, hay là nhạc, thì chính nó không bao giờ băng hoại, mãi mãi sống với thời gian, và mùa thu cũng thế, không bao giờ chết.. Bài số 3: Mùa thu – mùa yêu, không biết tự bao giờ người ta đã mặc định như thế. Để rồi, cái mùa dịu dàng ấy nghiễm nhiên trở thành nguồn cảm hứng bất tận của biết bao thế hệ những người cầm bút. Dù phản ánh vào thơ ca, âm nhạc, hội họa hay bất cứ một loại hình nghệ thuật nào, ai ai cũng dễ dàng nhận ra trong từng tác phẩm sự giao hòa giữa đất trời, lòng người mỗi độ thu sang lắng dịu bao dư vị ngọt ngào, trong trẻo. Từ trước đến nay, trên nhiều lĩnh vực sáng tạo, đã có rất nhiều văn nghệ sĩ thành công với đề tài mùa thu – tình yêu. Vậy nhưng, để có một tuyệt phẩm để đời của mối giao cảm thơ – nhạc thì thật hiếm hoi. Và vì thế, tác phẩm càng khẳng định được giá trị và sức sống mãnh liệt, trường tồn qua thăng trầm năm tháng. Một trong những "bản tình ca mùa thu" đẹp đến nao lòng về tình yêu đôi lứa là giai phẩm "Thơ tình cuối mùa thu" của nữ sĩ Xuân Quỳnh, được chắp cánh bởi những giai điệu âm nhạc trữ tình, tài hoa của cố nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu. Có lẽ, không một trái tim đa cảm nào có thể giấu được thổn thức khi thả hồn mình giữa trời thu mênh mang trong khoảnh khắc này: "Cuối trời mây trắng bay/Lá vàng thưa thớt quá/ Phải chăng lá về rừng/Mùa thu đi cùng lá". Đẹp thay khi trong những vần thơ tha thiết kia đã có sẵn nhạc tính, nên những giai điệu ngọt ngào cứ thế tự nhiên được rung lên đầy cảm xúc: "Mùa thu ra biển cả/Theo dòng nước mênh mông/Mùa thu vào hoa cúc/Chỉ còn anh và em..". Hãy lắng lòng lại để chiêm nghiệm những câu thơ mộc mạc mà rất tình này, khi nó được lặp lại đến 4 lần trong bài thơ, và cũng là điểm nhấn được luyến láy nhiều nhất trong bài hát: "Chỉ còn anh và em". Giản đơn mà sâu sắc, chừng ấy là đủ để khẳng định một tình yêu lứa đôi son sắt thủy chung, băng qua thời gian, tuổi tác. Niềm tin đó thêm một lần nữa được kiểm chứng dẫu thời gian vẫn trôi, mùa thu đã cũ, ngoái lại nhìn quá khứ nuối tiếc một chút thôi, để biết yêu thương và nâng niu nhiều hơn khi đã cùng nhau đi qua bề bộn thăng trầm: "Tình ta như hàng cây/Đã yên mùa bão gió/Tình ta như dòng sông/Đã yên ngày thác lũ/Trời gian như ngọn gió/Mùa đi cùng tháng năm/Tuổi theo mùa đi mãi/Chỉ còn anh và em.." Có khi, "Thơ tình cuối mùa thu" nghe như một lời tự sự về chút tình riêng tư của chính tác giả. Lúc khác, đó lại như là một lời nhắn nhủ nhẹ nhàng, đầy trìu mến của những đôi lứa đang yêu, về dự cảm thời gian sẽ mang theo tình yêu và tuổi trẻ của mình xuôi về quá vãng. Hiểu cách nào cũng hay, cũng tình. Lời thơ, giai điệu âm nhạc dàn trải toàn bài mang đến một chút dư vị buồn man mác nhưng sâu lắng, ngọt đằm. Đặc biệt, thành công của tuyệt phẩm này là bất cứ người đọc thơ, người nghe nhạc nào cũng có thể dễ dàng bắt gặp chính mình, chuyện tình của mình ở đó, để rồi lay thức bao rung cảm xốn xang giữa tiết trời heo may bảng lảng trong mối giao hòa bất tận giữa thiên nhiên với con người. Giá trị của tuyệt phẩm này còn được thể hiện ở thông điệp ngợi ca tình yêu thủy chung son sắt, qua thăng trầm dâu bể, bản tình ca lứa đôi vẫn được ngân lên da diết, tiếp nối đời đời, trường tồn với thời gian. Dẫu anh và em đã là những người của mùa thu cũ, của mùa yêu xa, thì ngoài kia: "Kìa bao người yêu mới/Đi qua vùng heo may..", họ cũng như mình đấy thôi, đã và đang nắm tay nhau đi qua mùa thu, đi qua vùng tuổi trẻ tràn trề khát vọng cùng yêu dấu đong đầy và sẽ viết tiếp những bài ca tình yêu mới. Cuộc gặp gỡ đầy duyên nợ giữa hai tâm hồn đa cảm, tài hoa khiến cho mối giao cảm giữa thơ và nhạc đạt đến sự thăng hoa tuyệt đỉnh. Cơ duyên đó đã để lại cho bao lứa đôi một "bản tình ca mùa thu" ngọt ngào, lãng mạn, vượt lên sự bào mòn của tuổi tác, thời gian: "Tuổi theo mùa đi mãi/Chỉ còn anh và em cùng tình yêu ở lại/Chỉ còn anh và em.." Bài số 4: Mùa thu - mùa giao cảm của đất trời và lòng người, tình yêu – sự giao cảm đẹp đẽ và bí ẩn đến khó nắm bắt của sự sống. Và khi hai thứ ấy gặp nhau, tạo nên thi phẩm "Thơ tình cuối mùa thu" thật ấn tượng. Có lẽ hiếm có người trẻ nào, cặp đôi đang yêu nào lại không biết đến bài thơ này của nữ sĩ Xuân Quỳnh. Nhất là khi ngoài kia, đất trời cũng đang dạt dào, trăn trở: "Cuối trời mây trắng bay/ Lá vàng thưa thớt quá/ Phải chăng lá về rừng/ Mùa thu đi cùng lá/ Mùa thu ra biển cả/ Theo dòng nước mênh mang/ Mùa thu vào hoa cúc". Vài hình ảnh thôi đã dệt lên không gian thu đầy màu sắc, tâm trạng của thời điểm chuyển giao bề bộn: Có mây trắng, lá vàng, dòng nước.. nhưng là mây bay ở cuối trời, lá vàng thưa thớt muốn về rừng, mùa theo ra biển cả.. Tất cả báo hiệu sự chia lìa xa cách. Thời gian là khoảnh khắc nhạy cảm dễ xui bâng khuâng, nuối tiếc. Không gian lại vời vợi, xao xác, dâng lên dư vị ngậm ngùi, lưu luyến. Không còn cái mạnh mẽ trào dâng như ở "Sóng" thuở nào. Có lẽ bởi đây là những dòng thơ thi sĩ viết khi đã đi qua thời ồn ào, nông nổi; đang ở phía mùa thu của cuộc đời. Nhưng chất Xuân Quỳnh vẫn hiện rõ qua hình ảnh "Mùa thu vào hoa cúc". Màu hoa quen thuộc và chung thuỷ của mùa gợi lên niềm tin yêu kì lạ. Dù mọi thứ ngoài kia đang trở mình biến động nhưng có những điều không thay đổi, vì đã thuộc về nhau, đã hòa trộn vào nhau: Là mùa thu ở trong hoa cúc, là anh đã là của em. Có nhiều người nhầm lẫn câu thơ thành "mùa thu và hoa cúc" nhưng phải là "mùa thu vào hoa cúc" mới thấy sự quấn quyện, tri âm, tri kỉ. "Chỉ còn anh và em", câu thơ điệp lại mở đầu khổ mới khẳng định một điều như chân lí: Anh - em và mùa luôn song hành, tình yêu của chúng ta đi cùng thời gian, năm tháng. "Chợt làn gió heo may/ Thổi về xao động cả: /Lối đi quen bỗng lạ/ Cỏ lật theo chiều mây/ Đêm về sương ướt má/ Hơi lạnh qua bàn tay". Những hình ảnh ẩn dụ mang đầy dấu ấn mùa và trải nghiệm của người đàn bà tinh tế, sâu sắc. Mùa nhiều gió, lắm sương, đầy hơi lạnh làm người ta khao khát sự ấm áp, chở che cũng gợi bao nhiêu chông chênh, vấp váp, đổi rời. Tạo vật bỗng mang tâm hồn, lay động tâm can. Có tình yêu nào không có sóng gió, thác ghềnh; có nhân duyên nào không trắc trở? Nhưng là tình yêu đích thực, là mối duyên lành, sẽ vượt qua tất cả. Thời gian là nhân chứng sống động, khách quan. Nếu tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh ở giai đoạn trước làm tan chảy trái tim người trẻ với những nhớ mong mãnh liệt, khao khát tận cùng thì ở bài thơ thời điểm này lại là sự lắng dịu, bình tâm nhưng đầy tin cậy, sâu sắc: "Tình ta như hàng cây/ Đã qua mùa bão gió/ Tình ta như dòng sông/ Đã yên ngày thác lũ". Có hình ảnh bão gió, thác lũ nhưng là "đã qua", "đã yên". Bến đỗ cuộc đời của con người chính là sự bình yên trong tâm hồn. Bến đỗ của tình yêu là còn bên nhau sau bao nhiêu cuồng phong, tố lốc. "Thời gian như là gió/ Mùa đi cùng tháng năm/ Tuổi theo mùa đi mãi". Những câu thơ trôi chảy an nhiên như nhịp thời gian hay là sự an nhiên của lòng người. An nhiên với quy luật của thiên nhiên và cuộc đời. An nhiên để trân trọng một điều bền bỉ: Tình yêu. "Chỉ còn anh và em" Một lần nữa, câu thơ chốt ở cuối khổ thơ khẳng định tình yêu vững bền, tha thiết, vượt qua những đổi thay, trắc trở. Rồi lại được nhấn lại ở đầu khổ tiếp theo. Anh và em ở bên nhau như một định mệnh. Nhưng sự bên nhau không phải là sắp xếp, chịu đựng. Anh và em ở lại - cùng với tình yêu. Đó mới là điều ý nghĩa! Kìa bao người yêu mới Đi qua cùng heo may Hai câu thơ cuối cùng đọng lại nhiều dư vị, cũng có cái man mác bâng khuâng nhưng không lạc lõng, xa vắng như ở khổ thơ đầu. Thơ Xuân Quỳnh là vậy, lo âu, khắc khoải nhưng vẫn nồng nàn, tha thiết. Bởi đó là tiếng lòng của người đàn bà chân thành, ấm áp, nhạy cảm nhưng ăm ắp tin yêu. Cuộc đời dài rộng thế, mùa nối nhau đi. Nhưng những điều đích thực còn ở lại. Không có gì vô nghĩa, chẳng có gì vô duyên. Sự sống chảy trôi và tiếp diễn, đón những điều mới, những tình yêu lại chớm, những nỗi niềm sẽ qua. Heo may và mùa thu chứng kiến. Bài thơ viết theo thể thơ 5 chữ mà chảy tràn cảm xúc, cung bậc, đọc thôi đã thấy chất nhạc thấm đẫm. Có lẽ vì vậy mà khi được nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu phổ nhạc, ca từ càng thăng hoa, cất cánh. Chỉ còn anh và em Cùng tình yêu ở lại! Tình yêu đích thực không mùa và không tuổi. Bài số 5: Bài thơ Thơ tình cuối mùa thu được trích trong tập thơ Tự hát, NXB Tác phẩm mới, 1984 của thi sĩ Xuân Quỳnh. Chị viết bài thơ này khi mình không còn ở tuổi đôi mươi nữa, lúc này chị đã trở thành người phụ nữ từng trải qua mọi biến động của cuộc đời. Chị viết bài thơ này như một cách trải lòng mình về tình yêu sau bao nhiêu sóng gió cuộc đời. Xuân Quỳnh là nữ thi sĩ có trực cảm mạnh. Trực cảm từ trực giác của linh cảm. Nhất là mảng thơ tình chị viết gần cuối đời mình. Một sự mơ hồ cách biệt, đơn chiếc mong manh như chợt đến, chợt đi khi nhịp tim một thời rạo rực yêu đương của chị nay có lúc lỡ nhịp hụt hẫng trong một lo âu vô hình nào đó. Nhưng sức sống tình yêu trong con người thi sĩ trỗi dậy để khẳng định tự tin dù biết rằng cuộc đời không đơn giản thế. Chị chọn thời khắc giao mùa là lúc kết thúc một mùa và đón nhận một mùa mới. Khi ấy, các bước chân vội vã, gấp gáp của thời gian luôn vang động, ngân vọng, níu kéo hơn bao giờ hết trong lòng người. Gieo vào đó một tiếc nuối cay đắng, một hồi hộp đợi chờ. Cảm nhận đổi thay thiên nhiên để nhận thức thay đổi bản thân. Thơ tình cuối mùa thu được đặt trong khung cảnh thiên nhiên của mình vào dòng thời gian như một một ám ảnh không nguôi vì: Sự chảy trôi không ngừng của cuộc sống, vì sự hữu hạn, ngắn ngủi của hạnh phúc đời người. Chị chọn mùa thu là mùa đẹp nhất và có cảm giác ngắn nhất trong năm. Chị viết rất tự nhiên, tuôn chảy dòng nhạc điệu, cái nhạc điệu ngân vọng trong lòng như nhà phê bình tài hoa Nguyễn Đăng Mạnh từng nhận xét: "Thơ Xuân Quỳnh tự nhiên như đã gọi là phụ nữ thì phải sinh con đẻ cái vậy". Mở đầu bài thơ là cảm giác không gian man mác thiếu vắng diệu vợi, buồn buồn: "Cuối trời mây trắng bay – Lá vàng thưa thớt quá – Phải chăng lá về rừng". "Cuối trời" và "thưa thớt" đã chạm vào cõi lòng trắc ẩn, nữ tính, nhạy cảm của nhà thơ. Và một câu hỏi đặt ra ngỡ như vu vơ phiếm chỉ nhưng hàm chứa trong đó sự tin cậy ấm áp về phía rừng, phía thảm xanh dày ngăn ngắt và ẩn chứa nhiều bí mật. Có lẽ bấy giờ cảm giác của Xuân Quỳnh muốn tìm một chỗ tựa, điểm tựa nào đó tin yêu của cuộc đời. Và chính khoảng giao mùa cuối mùa thu đã gieo vào chị, đồng hành với chị để đi tìm cái đích của hạnh phúc trong sự thảng thốt bao nỗi mong manh có thể chợt đến. Mùa thu ra biển cùng lá như một khát vọng mênh mang. Và khép lại khổ thơ đầu với hình ảnh mùa thu - hoa cúc "như nỗi nhớ dây dưa" trong thơ Tế Hanh khi "chỉ còn anh và em". Một sự tiếc nuối quá khứ "của mùa thu cũ" bỗng thức dậy từ xao động ngọn gió heo may. Và tiếp đó là "lối đi quen bỗng lạ - cỏ lật theo chiều mây". Cặp đôi quen - lạ như là một nhận thức thường trực, thường thấy nhưng đến cỏ lật - chiều mây đã nới rộng cái khoảng không gian ngợp trong nghịch cảnh cỏ thì dày xanh tin cậy chắc chắn mà mây thì mỏng trắng, xa vời, dễ biến đổi. "Đêm về sương ướt má - Hơi lạnh qua bàn tay". Sương ướt má - Sương hay giọt nước mắt của trời. Cái bàn tay thường biểu hiện tình cảm, giao cảm thân thiện của một ứng xử giao tiếp giờ đã lạnh hơi sương, hơi thu. Nhưng với một bản lĩnh như Xuân Quỳnh biết chấp nhận vì chị biết đó là quy luật, dù chỉ là mơ hồ thoáng qua của một con người hay cả nghĩ. Nghĩ nhiều về dự cảm thiếu hụt mất mát chị tự biết để nhận ra: "Tình ta như hàng cây - Đã qua mùa bão gió - Tình ta như dòng sông - Đã yên ngày thác lũ". Không hiểu sao thiên nhiên cứ chực ùa vào vây bọc lấy Xuân Quỳnh mỗi khi chị trắc trở như một người bạn ân tình từ thuở "Thuyền và biển". Chị luôn ở trạng thái sinh động, tươi tắn, hồn nhiên trong cuộc sống đời thường bao nhiêu thì biến động dữ dội trong những khung cảnh thiên nhiên khi gặp trắc trở "như bão gió", "như thác lũ" trong thơ bấy nhiêu. Chị đã định vị được cái tâm thế, sức sống của tình yêu trong những hoàn cảnh ngặt nghèo để rồi đi qua, để rồi yên ổn. Bởi chị biết: "Mùa đi cùng tháng năm – Tuổi theo mùa đi mãi" - Tiếp sau ý thức và sự mất mát là sự khẳng định, tin tưởng với những điều không mất, trong sự tuôn chảy của thời gian nghiệt ngã: "Chỉ còn anh và em - cùng tình yêu ở lại". Chị ráo riết cố định một niềm tin trước thử thách thời gian như có lần chị ví "biết yêu anh cả khi chết đi rồi". Khát vọng tình yêu đó đồng hành với thế hệ trẻ, trẻ mãi: "Kìa bao người yêu mến - Đi qua cùng heo may". "Thơ tình cuối mùa thu" nhưng không có chặng cuối của tình yêu. Bởi tình yêu luôn mới mẻ với bao cung bậc cảm xúc. "Thơ tình cuối mùa thu" đã được âm nhạc chắp cánh có da diết, có tiếc nuối nhưng bừng sáng lên hy vọng và khát vọng bởi cao hơn hết đó là thông điệp bất diệt của tình yêu, của sự sống muôn đời.
