Phiên bản 1: Tóm tắt khái quát nhân vật Thứ Truyện "Sống mòn" xoay quanh cuộc đời nhân vật Thứ – một trí thức nghèo sống bằng nghề dạy học ở Hà Nội trước Cách mạng tháng Tám. Thứ vốn là người hiền lành, có học thức, mang trong mình nhiều ước mơ và hoài bão muốn đóng góp cho xã hội. Nhưng trong thực tế, anh lại bị ràng buộc bởi những nỗi lo cơm áo gạo tiền, bởi bệnh tật, bởi sự chật vật của cuộc sống nghèo khó. Lý tưởng của anh ngày một lụi tàn, niềm tin cũng phai nhạt, để rồi Thứ chỉ còn sống lay lắt, chán chường. Cả cuộc đời anh không có niềm vui, không có điểm sáng, mà chỉ bị mài mòn dần dần bởi thời gian, bởi sự tù túng. Nam Cao đã khắc họa Thứ như hình ảnh tiêu biểu cho lớp trí thức nghèo trong xã hội cũ: Có tài, có tâm nhưng bị xã hội thực dân phong kiến vùi dập, biến cuộc đời họ thành kiếp "sống mòn". Phiên bản 2: Tóm tắt theo góc nhìn hiện thực xã hội Nam Cao trong "Sống mòn" đã dựng nên bức tranh ảm đạm về tầng lớp trí thức nghèo trước Cách mạng. Câu chuyện tập trung vào Thứ – một giáo viên nghèo sống lay lắt qua ngày bằng đồng lương ít ỏi. Anh từng mang nhiều ước mơ, từng khao khát sống một đời ý nghĩa. Thế nhưng cuộc sống thực tại khắc nghiệt, cảnh nghèo đeo bám triền miên, lại thêm bệnh tật, khiến mọi mơ ước trong anh đều lụi tàn. Thứ chỉ còn biết chán chường nhìn thời gian trôi đi, để rồi chôn vùi tuổi trẻ, để mặc lý tưởng và niềm tin bị bào mòn. Truyện không chỉ là bi kịch của riêng Thứ, mà còn là tiếng than chung của một lớp người trong xã hội: Những trí thức nghèo muốn cống hiến nhưng bị bóp nghẹt bởi cái nghèo và sự bất công. Tác phẩm là lời tố cáo hiện thực xã hội cũ và khẳng định rằng, khi con người không có điều kiện để sống đúng nghĩa, họ sẽ chỉ còn một cuộc đời mỏi mòn, vô nghĩa. Phiên bản 3: Tóm tắt qua bi kịch cá nhân Trong "Sống mòn", Nam Cao khắc họa nhân vật Thứ như một con người đầy mâu thuẫn. Bên trong Thứ là một trí thức có hoài bão, khao khát sống đẹp và có ích. Nhưng thực tại của anh lại quá khắc nghiệt: Lương ít, cuộc sống nghèo khổ, bệnh tật thường xuyên, tương lai mù mịt. Thứ ngày càng mất niềm tin vào cuộc đời, mất dần ý chí vươn lên. Anh chỉ còn biết dạy học qua ngày để kiếm chút tiền sống lay lắt, và sống trong sự mòn mỏi, bế tắc. Cuộc đời của Thứ chính là sự phản ánh cho tình trạng chung của tầng lớp trí thức nghèo thời đó: Những con người bị xã hội bóp nghẹt đến mức đánh mất cả niềm tin, để rồi không còn được sống một cách trọn vẹn. Nam Cao đã qua đó nêu lên một hiện thực đầy đau đớn: Khi xã hội bất công, những con người có tài có tâm cũng bị đẩy vào ngõ cụt, biến cuộc đời họ thành chuỗi ngày vô nghĩa. Phiên bản 4: Tóm tắt với nhấn mạnh tính biểu tượng Truyện "Sống mòn" không chỉ kể về số phận của một nhân vật, mà còn dựng lên hình ảnh biểu tượng cho cả một lớp người. Nhân vật Thứ, một trí thức nghèo, được miêu tả như tấm gương phản chiếu nỗi bế tắc chung của xã hội cũ. Anh từng có ước mơ và lý tưởng, nhưng rồi mọi thứ bị vùi dập bởi cơm áo gạo tiền, bởi bệnh tật, bởi sự túng quẫn triền miên. Cuộc đời Thứ chỉ còn là chuỗi ngày dạy học đơn điệu, sống qua ngày mà không thấy mục tiêu, không thấy lối thoát. Nam Cao dùng câu chuyện ấy để phơi bày một hiện thực: Trong xã hội bất công, những con người trí thức nghèo chỉ còn tồn tại một cách tẻ nhạt, để mặc thời gian bào mòn cả tuổi trẻ và khát vọng. "Sống mòn" trở thành tiếng kêu đau xót cho thân phận người trí thức nghèo và đồng thời cũng là sự lên án gay gắt đối với xã hội tàn nhẫn đã biến con người thành những bóng mờ không còn sức sống. Phiên bản 5: Tóm tắt hướng về tư tưởng nhân đạo "Sống mòn" là tác phẩm thể hiện sâu sắc tư tưởng nhân đạo của Nam Cao. Nhân vật chính là Thứ – một thầy giáo nghèo, cả đời chật vật với cuộc sống túng thiếu. Dù có học thức, có lý tưởng, Thứ vẫn không thể thoát khỏi vòng xoáy cơm áo, bệnh tật và sự bất công của xã hội. Anh dần đánh mất khát vọng sống, đánh mất cả niềm tin, để rồi sống một cuộc đời buồn tẻ, mệt mỏi. Qua hình tượng Thứ, Nam Cao không chỉ tố cáo xã hội cũ đã đày đọa con người, mà còn bày tỏ niềm thương cảm sâu sắc với những trí thức nghèo sống trong cảnh mòn mỏi. Nhà văn thấu hiểu và đồng cảm với họ, nhìn thấy trong họ sự bất lực chứ không phải sự kém cỏi. Chính vì thế, "Sống mòn" vừa mang giá trị hiện thực, vừa mang ý nghĩa nhân đạo, vừa là tiếng kêu xót xa cho những kiếp người bị bỏ phí trong bóng tối, không có cơ hội được sống một cuộc đời trọn vẹn. Phiên bản 6: Nhấn mạnh sự tù túng trong đời sống "Sống mòn" xoay quanh Thứ – một trí thức nghèo sống bằng nghề gõ đầu trẻ. Anh vốn có ước mơ và khát vọng sống một đời ý nghĩa, nhưng hiện thực cuộc sống nghèo đói đã dập tắt tất cả. Đồng lương ít ỏi không đủ lo toan khiến Thứ suốt ngày chìm trong túng quẫn. Những căn bệnh vặt vãnh, sự chật chội của nơi ở và sự vô vọng của tương lai làm anh kiệt quệ tinh thần. Mỗi ngày trôi qua chỉ còn là những giờ lên lớp đều đặn, những bữa cơm đạm bạc, những giấc ngủ mệt mỏi. Tất cả tạo thành một cái vòng lặp tù túng, bào mòn dần tuổi trẻ và ý chí. Thứ không còn sức để mơ ước, chỉ biết buông xuôi cho số phận. Qua hình tượng này, Nam Cao đã tái hiện hiện thực ngột ngạt của tầng lớp trí thức nghèo, đồng thời gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh: Một xã hội bất công sẽ giết chết khát vọng con người, biến họ thành kẻ "sống mòn". Phiên bản 7: Tóm tắt qua bi kịch tinh thần Nhân vật Thứ trong "Sống mòn" là hiện thân của nỗi đau tinh thần triền miên. Thứ vốn là người ham học, giàu ước vọng, nhưng hiện tại lại là một đời sống nghèo túng, thiếu thốn và không lối thoát. Đồng lương ít ỏi, căn phòng chật hẹp, những cơn bệnh triền miên đã khiến anh dần kiệt sức. Điều đáng buồn là không chỉ vật chất, mà tinh thần của Thứ cũng bị gặm nhấm. Anh mất niềm tin vào tương lai, mất khả năng khát khao, để rồi ngày ngày chỉ tồn tại chứ không thực sự sống. Bi kịch của Thứ chính là bi kịch tinh thần: Còn trẻ, còn sức lực, nhưng đã không còn hy vọng. Nam Cao viết nên "Sống mòn" như một tiếng than đau xót, cho thấy xã hội thực dân phong kiến không chỉ hủy hoại vật chất mà còn làm chết dần cái đẹp trong tâm hồn trí thức nghèo. Phiên bản 8: Nhấn mạnh sự vô nghĩa của đời sống Trong "Sống mòn", Nam Cao miêu tả cuộc đời Thứ như một chuỗi ngày trôi qua vô nghĩa. Anh là một thầy giáo nghèo, ngày ngày dạy học kiếm sống. Lẽ ra tuổi trẻ phải tràn đầy ước mơ, nhưng Thứ lại bị nhấn chìm trong nỗi lo cơm áo, bị bệnh tật bủa vây, bị túng thiếu hành hạ. Mọi khát vọng đều bị thực tại chặn đứng. Mỗi ngày của Thứ giống hệt nhau: Dạy, ăn, ngủ, rồi lại dạy. Thời gian trôi đi, anh già đi mà chẳng để lại dấu ấn gì. Cuộc đời Thứ trở thành kiếp "sống mòn" : Không có niềm vui, không có thành tựu, không có cả hy vọng. Qua đó, Nam Cao phơi bày sự vô nghĩa của đời sống trong xã hội bất công, đồng thời thể hiện lòng thương cảm sâu sắc với những trí thức nghèo bị chôn vùi tuổi trẻ trong cảnh mòn mỏi, tăm tối. Phiên bản 9: Tóm tắt theo hướng phê phán xã hội "Sống mòn" là một bản cáo trạng đanh thép của Nam Cao đối với xã hội cũ. Thứ, nhân vật chính, vốn là trí thức có lý tưởng, nhưng rồi bị cảnh nghèo triền miên và sự bất công xã hội bóp nghẹt. Thứ dần mất hết niềm tin, mất hết khát vọng, sống lay lắt trong căn phòng tối tăm, với công việc dạy học chán chường. Anh không tìm được đường đi cho cuộc đời mình, chỉ để mặc số phận cuốn đi như chiếc lá khô. Thông qua bi kịch của Thứ, Nam Cao phơi bày tội ác của xã hội thực dân phong kiến: Đã biến những người có tài, có tâm thành kẻ bất lực, sống mòn mỏi cho đến hết đời. Tác phẩm không chỉ là tiếng kêu thương, mà còn là sự phê phán mạnh mẽ, thể hiện cái nhìn nhân đạo và khát vọng đổi thay của nhà văn. Phiên bản 10: Nhấn mạnh cái chết tinh thần Điều bi kịch nhất trong "Sống mòn" không phải Thứ nghèo, mà là Thứ mất dần sự sống trong tâm hồn. Anh vốn đầy mơ ước, khao khát được sống một đời hữu ích. Nhưng từng ngày trôi qua, anh chỉ quanh quẩn trong việc dạy học kiếm tiền, trong cảnh nghèo túng triền miên. Mọi ước mơ bị thực tại bóp nghẹt. Anh không còn hào hứng với tương lai, không còn khát vọng, chỉ còn chờ đợi những ngày tháng vô nghĩa trôi đi. Nam Cao đã chỉ ra một sự thật tàn nhẫn: Cái chết tinh thần đến trước cái chết thể xác. Thứ vẫn còn sống, vẫn còn thở, nhưng bên trong anh, mọi khát vọng đã chết. Đây là lời cảnh tỉnh về một xã hội không cho con người được sống thật sự, mà chỉ cho họ cái bóng của sự tồn tại. Phiên bản 11: Tóm tắt theo vòng luẩn quẩn đời sống Trong "Sống mòn", cuộc đời Thứ hiện lên như một vòng luẩn quẩn: Nghèo – bệnh – chán nản – rồi lại nghèo. Anh là thầy giáo nghèo, suốt ngày lo cơm áo, đồng lương ít ỏi không đủ sống. Bệnh tật luôn rình rập, càng làm anh kiệt quệ. Anh muốn thay đổi nhưng không tìm được cách, nên đành sống buông xuôi. Ngày qua ngày, Thứ chỉ làm những việc lặp lại, không có gì mới, không có gì đáng nhớ. Anh dần trở thành con người sống cho qua ngày, sống để tồn tại chứ không phải để hạnh phúc. Vòng luẩn quẩn ấy không chỉ là bi kịch riêng của Thứ, mà còn là số phận chung của nhiều trí thức nghèo trong xã hội cũ. Nam Cao qua đó vẽ nên bức tranh hiện thực u ám, đồng thời bày tỏ sự cảm thông cho kiếp người bị giam hãm trong khổ đau. Phiên bản 12: Nhấn mạnh giá trị hiện thực "Sống mòn" là một tác phẩm hiện thực xuất sắc của Nam Cao. Thông qua nhân vật Thứ, tác giả dựng lại hình ảnh tầng lớp trí thức nghèo trước Cách mạng tháng Tám. Thứ là thầy giáo nghèo, sống lay lắt trong cảnh túng thiếu, bệnh tật. Anh từng khao khát làm điều gì có ích, nhưng rồi tất cả lý tưởng ấy bị nghèo khổ dập tắt. Anh dần mất hết hi vọng, để mặc cuộc đời trôi đi vô nghĩa. Câu chuyện không chỉ là bi kịch của một cá nhân, mà còn là bức tranh phản ánh hiện thực xã hội: Một xã hội tàn nhẫn đến mức bào mòn cả tuổi trẻ và khát vọng của con người. Giá trị hiện thực của tác phẩm nằm ở chỗ: Nó cho thấy nếu không có sự đổi thay, thì con người sẽ mãi bị đẩy vào kiếp sống mòn mỏi, không lối thoát. Phiên bản 13: Nhấn mạnh giá trị nhân đạo Nam Cao không chỉ tố cáo xã hội qua "Sống mòn", mà còn gửi gắm tư tưởng nhân đạo sâu sắc. Thứ là trí thức nghèo, sống một đời túng quẫn và bế tắc. Anh vẫn còn trẻ, nhưng đã đánh mất dần niềm tin, sống một kiếp mòn mỏi, vô nghĩa. Nam Cao khắc họa nhân vật này bằng tất cả sự cảm thông và thương xót. Ông thấy trong đó sự bất lực chứ không phải sự yếu hèn. Ông thương cho một lớp người lẽ ra phải được sống hạnh phúc, nhưng lại bị xã hội chèn ép đến mức không thể ngẩng đầu. Chính giá trị nhân đạo này đã khiến "Sống mòn" không chỉ là một tác phẩm tố cáo hiện thực, mà còn là một bản tình ca buồn về số phận con người, lay động lòng trắc ẩn của độc giả. Phiên bản 14: Tóm tắt qua đối lập mơ ước – thực tại Điểm nổi bật trong "Sống mòn" chính là sự đối lập gay gắt giữa mơ ước và thực tại. Thứ từng mơ được sống đẹp, sống có ích, được cống hiến cho xã hội. Nhưng thực tại của anh lại chỉ là túng thiếu, bệnh tật, một công việc nhàm chán, một cuộc đời mỏi mệt. Cái nghèo như sợi dây vô hình trói buộc anh, khiến anh không thể nào thoát ra. Những ước mơ cao đẹp dần bị chôn vùi dưới lớp bụi của cơm áo và thời gian. Kết cục, Thứ chỉ còn sống cho qua ngày, một kiếp "sống mòn". Qua đó, Nam Cao đã vạch ra sự khốc liệt của xã hội cũ: Xã hội đã giết chết ước mơ con người, khiến tuổi trẻ bị chôn vùi trước khi kịp nở hoa. Phiên bản 15: Tóm tắt bằng hình ảnh bóng tối "Sống mòn" có thể xem như một hành trình đi vào bóng tối. Nhân vật Thứ bắt đầu với chút ánh sáng: Một trí thức có mơ ước, có niềm tin. Nhưng dần dần, bóng tối của nghèo đói, bệnh tật, bất công phủ lên cuộc đời anh. Từ một người đầy khát vọng, Thứ trở thành kẻ chán chường, sống không mục tiêu. Cuộc đời anh chỉ còn là chuỗi ngày lặp đi lặp lại, chìm trong bóng tối. Nam Cao qua đó đã miêu tả một xã hội như nhà tù, giam cầm tuổi trẻ trong những bức tường vô hình. "Sống mòn" vì thế vừa là tiếng than đau xót, vừa là bản cáo trạng mạnh mẽ đối với xã hội đã đẩy con người vào bóng tối của sự vô nghĩa. Phiên bản tóm tắt cực ngắn, siêu ngắn Phiên bản 1: Thứ là một trí thức nghèo sống lay lắt, ngày qua ngày dạy học để kiếm sống. Anh có ước mơ, có khát vọng nhưng bị cơm áo, bệnh tật và xã hội bất công vùi dập, cuối cùng sống cuộc đời tẻ nhạt, mòn mỏi. Phiên bản 2: "Sống mòn" kể về thân phận trí thức nghèo trong xã hội cũ, tiêu biểu là Thứ. Cả đời anh chìm trong quẩn quanh, bế tắc, mơ ước không thành, sống lặng lẽ và dần bị mài mòn ý chí. Phiên bản 3: Nhân vật Thứ đại diện cho lớp trí thức nghèo: Có tài, có lý tưởng nhưng bị cuộc sống nghèo khổ, bệnh tật và sự thờ ơ của xã hội dập tắt, khiến cuộc đời chỉ còn sự mệt mỏi, u ám. Phiên bản 4: Tác phẩm khắc họa bi kịch của trí thức nghèo trước Cách mạng: Sống không lý tưởng, không niềm vui, chỉ kéo dài kiếp sống mòn mỏi, vô nghĩa. Phiên bản 5: Nam Cao qua "Sống mòn" phơi bày hiện thực đau đớn của trí thức nghèo như Thứ: Sống lay lắt, mỏi mòn, cả đời bị giam hãm trong vòng luẩn quẩn cơm áo, cuối cùng mất hết khát vọng.
