Để đi tìm ý nghĩa nhan đề truyện ngắn Sống Mòn - Nam Cao, trước tiên chúng ta cần đi tìm hiểu: Sống mòn là gì? "Sống mòn" là cách nói ẩn dụ mà Nam Cao dùng để chỉ một kiểu tồn tại không trọn vẹn. Nó không phải là sống đúng nghĩa, mà là sống trong tình trạng bị thời gian, cái nghèo, bệnh tật và những bất công xã hội bào mòn dần. Con người vẫn còn thở, còn tồn tại, nhưng tinh thần, ước mơ, lý tưởng thì chết dần chết mòn. Vì thế, "sống mòn" đồng nghĩa với việc sống vô nghĩa, sống lay lắt qua ngày, không có mục tiêu, không có niềm vui, không có sự phát triển. Đó là một kiểu "chết từ từ trong tâm hồn", đau đớn hơn cả cái chết thể xác. Nhan đề "Sống mòn" của Nam Cao mang ý nghĩa rất sâu sắc và giàu tính biểu tượng: Trước hết, "sống mòn" gợi ra một cuộc đời không có mục đích, không lý tưởng, chỉ tồn tại lay lắt qua ngày. Nhân vật Thứ và nhiều trí thức nghèo khác trong xã hội cũ tuy còn sống nhưng tinh thần, khát vọng đã dần bị bào mòn bởi cái nghèo, bệnh tật và bất công. Thứ hai, nhan đề còn tố cáo một hiện thực xã hội tàn nhẫn: Nó không giết chết con người ngay lập tức, mà để họ chết dần về tinh thần, chết trong nỗi chán nản và bế tắc. Con người bị biến thành những cái bóng sống vô nghĩa, "sống mà như đã chết". Cuối cùng, nhan đề cũng gửi gắm khát vọng nhân đạo của Nam Cao: Ông đau xót cho những kiếp người bị bỏ phí, đồng thời khao khát một xã hội mới – nơi con người được sống trọn vẹn, sống có lý tưởng và niềm tin, thay vì phải "sống mòn" trong cảnh tối tăm. Tóm tắt truyện ngắn Sống Mòn Ngày ấy, ở Hà Nội có một anh giáo nghèo tên là Thứ. Anh vốn là người có học, từng ôm ấp bao nhiêu hoài bão muốn sống một cuộc đời ý nghĩa, muốn đem kiến thức và sức trẻ của mình để làm điều gì có ích. Nhưng rồi thực tại phũ phàng đã nhấn chìm anh. Công việc dạy học của Thứ chẳng đem lại bao nhiêu tiền, đồng lương còm cõi không đủ để lo cho bản thân và gia đình. Cái nghèo cứ bám riết lấy anh, khiến anh ngày nào cũng phải chật vật lo toan miếng cơm manh áo. Không chỉ thế, những căn bệnh vặt vãnh cũng liên tục hành hạ, khiến cơ thể anh mệt mỏi, tinh thần thêm rã rời. Những mơ ước thuở ban đầu dần bị bào mòn. Thứ sống trong một căn phòng chật hẹp, ngày ngày lên lớp, rồi lại về nhà với sự chán chường. Thời gian trôi đi, tuổi trẻ của Thứ cứ lặng lẽ bị chôn vùi trong cảnh nghèo đói và bế tắc. Anh không còn dám mơ ước, không còn dám nghĩ đến tương lai, chỉ để mặc cuộc đời trôi qua trong vô nghĩa. Cuối cùng, anh sống mà như đã chết, sống một kiếp "sống mòn". Câu chuyện ấy không chỉ là bi kịch riêng của Thứ, mà còn là nỗi đau chung của biết bao trí thức nghèo trong xã hội cũ – những con người có tài có tâm nhưng bị hiện thực bất công tàn nhẫn bóp nghẹt, để rồi cả đời chỉ còn lại một sự tồn tại mỏi mòn, buồn tẻ. Tóm tắt Sống mòn ngắn gọn Ngày xưa, ở Hà Nội có một anh giáo nghèo tên là Thứ. Anh vốn hiền lành, có học, mang trong lòng nhiều mơ ước đẹp. Nhưng cuộc đời chẳng chiều lòng người. Công việc dạy học chỉ đủ giúp anh cầm cự qua ngày, đồng lương ít ỏi khiến cuộc sống luôn trong cảnh thiếu thốn. Ngày nối ngày, Thứ vùi mình trong những buổi dạy học đơn điệu, căn phòng chật hẹp, bữa cơm đạm bạc. Cái nghèo, cái bệnh và sự quẩn quanh đã dần bào mòn trong anh niềm tin và cả khát vọng sống. Anh muốn vươn lên, nhưng rồi lại bị hiện thực tàn nhẫn níu kéo, khiến anh ngày càng chán nản, bất lực. Tuổi trẻ của Thứ trôi đi lặng lẽ, không niềm vui, không thành tựu, chỉ còn sự mệt mỏi và u ám. Anh vẫn còn sống, nhưng chẳng khác nào đang chết dần trong tâm hồn. Đó chính là kiếp "sống mòn" – một đời sống lay lắt, vô nghĩa, tiêu biểu cho bi kịch của biết bao trí thức nghèo trong xã hội cũ.
